Żabicki: Wspominając księdza Michała Poradowskiego
(Przemówienie wygłoszone 22.10.2022 r. przy Katedrze Kaliskiej przed odsłonięciem tablicy pamiątkowej na cześć x. Michała Poradowskiego)
Szanowni Państwo!
Za kilka chwil nastąpi odsłonięcie i poświęcenie tablicy pamiątkowej na cześć x. Michała Poradowskiego. Ta tablica i dzisiejsze uroczystości są wyrazem naszej wdzięczności dla wspaniałego kapłana, wiernego syna Rzeczypospolitej, jednego z najwybitniejszych polskich myślicieli po II wojnie światowej. Nim nastąpi odsłonięcie i poświęcenie tablicy, przypomnę w zarysie życiorys i myśl naszego dzisiejszego bohatera.
Michał Poradowski urodził się 4 września 1913 r. we wsi Niedźwiady k. Kalisza, w rodzinie o korzeniach szlacheckich. Był synem Stanisława i Wandy z Bienieckich. Miał 3 siostry (w tym jedną przyrodnią) i brata. Okres I wojny światowej spędził z matką i rodzeństwem w Kijowie. Po ukończeniu szkoły podstawowej, został uczniem gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu. Był zapalonym harcerzem, organizował m.in. spływy kajakowe. W okresie gimnazjalnym związał się z obozem narodowym, zostając członkiem Młodzieży Wielkiej Polski. W aktywności harcerskiej i narodowej poszedł w ślady starszego brata, Szymona Poradowskiego, który w przyszłości zostanie wybitnym działaczem Stronnictwa Narodowego, a po wojnie, w okresie stalinowskim, za swą działalność spędzi wiele lat w więzieniu.
Po ukończeniu gimnazjum, Michał Poradowski wstępuje do Seminarium Duchownego we Włocławku. Święcenia kapłańskie przyjmuje w roku 1936. Następnie zostaje skierowany na studia teologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz na wydział prawa Uniwersytetu Warszawskiego.
Po wybuchu wojny wstępuje w szeregi – podobnie jak brat Szymon – Narodowo-Ludowej Organizacji Wojskowej. Pełni posługę kapelana u Sióstr Miłosierdzia pod Warszawą oraz kontynuuje – w ramach tajnych kompletów – studia na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1942 r. współtworzy Narodowe Siły Zbrojne, zostaje Szefem Służby Duszpasterstwa Dowództwa NSZ w stopniu kapitana, nosi pseudonim „Benedykt”. Prowadzi wykłady dla księży i żołnierzy, wydaje unikalne na skalę podziemia pismo „Lux Mundi”, przeznaczone dla kapelanów wojskowych. W 1945 r. na kilka miesięcy zostaje proboszczem w parafii Tłokinia k. Kalisza. Po krótkim pobycie we Włocławku, zagrożony aresztowaniem przez komunistów, musi ewakuować się z Polski. Trafia do Paryża, gdzie podejmuje studia m.in. na Sorbonie. Zdobywa kolejne dwa doktoraty: z prawa i nauk społecznych. Jeszcze przed przymusową emigracją zostaje doktorem Świętej Teologii.
W końcu, na przełomie lat 1949/1950 x. Michał przenosi się do Chile. Początkowo wykłada w Santiago, a następnie przez wiele lat na Uniwersytecie Katolickim w Valparaiso. Zostaje jednym z najlepszych badaczy komunizmu w Ameryce Łacińskiej, a może i na świecie. Wydaje pismo „Studia nad komunizmem”. Staje na pierwszej linii frontu w walce z herezją tzw. teologii wyzwolenia, czyli swoistego połączenia chrześcijaństwa z marksizmem. Oprócz tego zostaje prezesem Związku Polaków w Chile i redaktorem pisma „Polak w Chile”; wzorem emigranta jest dla niego Ignacy Domeyko. Szykanowany za swoje poglądy, zwłaszcza w czasie prezydentury komunisty Salvadora Allende, zmuszony zostaje do zarabiania na chleb jako taksówkarz. We wrześniu 1973 r. x. Michał jednoznacznie popiera przewrót wojskowy gen. Augusta Pinocheta. Jego wykłady i prace na temat zagrożenia komunizmem cieszą się dużą popularnością wśród elit latynoamerykańskich, a zwłaszcza w kręgach wojskowych. W nowej rzeczywistości politycznej w Chile x. Poradowski w dalszym ciągu wykłada, pisze książki i artykuły. W 1983 r. otrzymuje godność kanonika honorowego kapituły Kolegiaty Kaliskiej.
Po raz pierwszy od ponad czterdziestu lat przyjeżdża do Polski w 1992 r., by 1993 r. powrócić do Ojczyzny na stałe. Zamieszkuje w domu swojej bratowej we Wrocławiu. Prowadzi bardzo skromny, niemal ascetyczny tryb życia. Pisze kolejne książki i artykuły. Jest wielkim autorytetem dla środowisk narodowych i narodowo-radykalnych, dla katolickiej, konserwatywnej i tradycjonalistycznej prawicy, dla antykomunistów i wolnościowców. Zostaje kawalerem Orderu Odrodzenia Polski i honorowym członkiem Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych. Umiera w czerwcu 2003 r. we Wrocławiu po długiej i ciężkiej chorobie. Zostaje pochowany w grobie rodzinnym w Kokaninie k. Kalisza.
Na kształtowanie się myśli x. Michała najmocniej wpłynęły – jak się wydaje – trzy czynniki:
• po pierwsze: gorąca Wiara i solidna formacja katolicka oparta o nauczanie św. Tomasza z Akwinu;
• po drugie: formacja nacjonalistyczna w szkole Romana Dmowskiego;
• po trzecie: doświadczenia życiowe, zwłaszcza wojenne i powojenne, połączone ze studiami w zakresie wielu dziedzin.
Myśl x. Michała jest wszechstronna, interdyscyplinarna, składa się na nią refleksja obejmująca: teologię, filozofię, politologię, socjologię, psychologię, kulturoznawstwo, ekonomię, historię i historiozofię.
Ksiądz Michał – jak wspomniano – metodycznie wskazywał na zagrożenia płynące z komunizmu w jego rozmaitych wariantach, zarówno dla doktryny katolickiej, jak i spójności społecznej i państwowej. Rozprawiał się bezwzględnie z systemami filozoficznymi wyrosłymi z Odrodzenia i Oświecenia, które nie prowadzą do poznania rzeczywistości taką, jaka ona jest, i które są zamachem na Prawdę. W rozważaniach teologicznych x. Michał podejmował krytyczną refleksję nad procesami judaizacji chrześcijaństwa, protestantyzacji katolicyzmu oraz infiltracji masońskiej. Również sceptycznie – pomimo początkowego optymizmu – spoglądał na reformy Soboru Watykańskiego II i następującej bezpośrednio po nim reformie liturgicznej.
Przesłanie x. Michała nie jest anachronicznym przekazem, który był przydatny jedynie minionym pokoleniom, ale zachowuje swą aktualność również dzisiaj. Przykładowo, w historiozoficznej pracy zatytułowanej „Palimpsest” z wielką erudycją, wnikliwością i plastycznością opisuje walkę chrześcijaństwa z odradzającym się w różnych mutacjach pogaństwem, jako formą ubóstwienia człowieka i stworzenia w ogóle. Walka ta toczy się nie tylko w duszy każdego chrześcijanina, ale także na polu kultury i życia społecznego.
W czasie wojny x. Michał propagował koncepcję Katolickiego Państwa Narodu Polskiego, która i dzisiaj powinna być bliska sercu każdego Polaka. Według x. Michała, Polska powinna być państwem narodowym, tzn. takim, w którym każda polska rodzina będzie miała swój dom; w którym – choć będą mogły zamieszkiwać inne nacje – to Polak będzie jedynym gospodarzem i o to Polak będzie użyczał innym praw. Ale nade wszystko – pisał x. Michał – „W katolicyzmie więc, w nauce Kościoła, we wskazaniach Chrystusa Pana, w Ewangelii szukać nam trzeba podstaw i zasad. Wiele też możemy nauczyć się z własnej historii. Polska była wielką, kiedy była katolicką, nie z nazwy, bo taka zawsze była, ale z ducha, z zasad, którymi się kierowała (…)”.
Ksiądz Michał całe swoje życie poświęcił służbie Bogu, Kościołowi i Polsce, jak również budowaniu cywilizacji chrześcijańskiej wszędzie tam, gdzie został posłany. Ksiądz Michał należał do elity elit. Jest dla nas współczesnych niekwestionowanym autorytetem jako duchowny i badacz. Chciejmy czerpać z przykładu jego pracowitego życia i dorobku naukowego. Niech dzisiejsze uroczystości do tego się przyczynią. Dziękuję.
Paweł Żabicki
Kategoria: Historia, Publicystyka
Tak. Pamiętam Xiędza MP; miał wykłady m.in na Placu Katedralnym we Wrocławiu, w latach 90- ych. Zostały mi po tamtym czasie Jego książki i broszury ("Talmud czy Biblia" etc.), wspomnienia, słowa, sława, opowieści, tematy, problemy, kwestie sporne, zagadnienia i nazwy wydawnictw oraz ludzie, których już tam nie ma.
Szkoda, bo to były fajne, szalone i wariackie czasy. Ideowe, polskie, patriotyczne, narodowe, konserwatywne, zaangażowane… Ważne, niepowtarzalne jedyne w swoim rodzaju i klimacie. Chyba już nigdy nie wrócą, nie powtórzą się… bo i z kim, gdzie i jak!?