JAN VIII PALEOLOG
18 grudnia 1392 roku urodził się w Konstantynopolu JAN VIII PALEOLOG [gr. Ιωάννης Η’ Παλαιολόγος], przedostatni cesarz (gr. βασιλεύς) wschodniorzymski (bizantyjski); był najstarszym synem cesarza Manuela II, będącego też wybitnym teologiem, pisarzem i poetą (zacytowanym przez papieża Benedykta XVI w 2006 roku); już za życia ojca został jego koregentem (1408), a 19 I 1421 został ukoronowany; w tym samym roku bronił z powodzeniem Konstantynopola przez Turkami Osmańskimi, lecz musiał uznać się wasalem sułtana i oddać mu część ziem cesarstwa; władzę samodzielną objął po śmierci ojca 21 VII 1425; w 1427 udało mu się odzyskać prawie cały Peloponez, utracił jednak Tessaloniki; w związku z zagrożeniem tureckim zaangażował się w starania na rzecz unii kościelnej z Rzymem, licząc także na pomoc papiestwa i Zachodu w obronie przeciw Turkom; w 1438 przybył (wraz z patriarchą ekumenicznym Konstantynopola – Józefem II) na sobór powszechny do Florencji i po długich negocjacjach podpisał akt unii (tzw. unia florencka), uznając wszystkie dogmaty Kościoła katolickiego oraz prymat papieski; niestety, unia spotkała się z oporem większości duchowieństwa prawosławnego i wiernych świeckich, a także Rusi, wskutek czego nie weszła w życie i nie została też oficjalnie ogłoszona przez cesarza po jego powrocie do Konstantynopola; jego brat Demetriusz II podjął nawet próbę obalenia go i zastąpienia na tronie cesarskim; wkrótce klęską pod Warną (10 XI 1444) zakończyła się także krucjata antyturecka pod wodzą króla Polski i Węgier – Władysława Warneńczyka; załamany cesarz nie podejmował już odtąd żadnych aktywniejszych działań dla ocalenia cesarstwa; zmarł w 1448 roku, wyznaczając uprzednio swoim następcą brata (dotychczasowego despotę Morei), Konstantyna XI Dragazesa (Dragasza).
Prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
