Franz Xavier von Baader
175 lat temu, 23 maja roku zmarł w Monachium, w wieku 76 lat (ur. 27 III 1765), Franz Xavier Benedikt von Baader, filozof, teozof i myśliciel polityczny; ukończył medycynę i był również czynnym zawodowo inżynierem górnictwa (za zasługi w tej dziedzinie uzyskał nobilitację); od 1826 roku zajmował katedrę filozofii i teologii spekulatywnej na Uniwersytecie Monachijskim; był pod wpływem nieortodoksyjnej mistyki Jakuba Böhme i Mistrza Eckharta (Bóg dla niego jest nie substancją, lecz wiecznie trwającym procesem i aktywnością, samouświadamiającym sobie swoją Troistość w boskiej wiedzy, nazywanej Ternar), a także głosił idee ekumeniczne, co spowodowało odebranie mu prawa do wykładania filozofii religii; te same idee stały u podstaw jego wizji Świętego Przymierza (monarchów katolickiej Austrii, protestanckich Prus i prawosławnej Rosji), za którego czołowego ideologa uchodzi, zwłaszcza z powodu wpływu, jaki wywierał na skłonnego do mistycyzmu cesarza Rosji Aleksandra I; postulował odbudowanie społeczeństwa korporacyjnego złożonego z trzech stanów: nauczycieli (Lehrstand), czyli duchowieństwa, obrońców (Wehrstand), czyli szlachty, oraz żywicieli (Nährstand), czyli ludu, jako antidotum na „najgorszą postać demokracji”, czyli plebejskość ludzi interesu; w późniejszym okresie dostrzegł także proletariat, który należałoby włączyć (po uprzednim wychowaniu go przez księży w funkcji społecznego „diakonatu”) do reprezentacji stanowej, jako „stan czwarty”; wszystko to łącznie czyniło go jednym z głównych przedstawicieli konserwatyzmu romantycznego w XIX-wiecznych Niemczech.
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
