Xavier Vallat
125 lat temu, 23 grudnia 1891 roku urodził się w Villedieu (Vaucluse, Prowansja) Xavier Joseph Vallat, prawnik, polityk i publicysta prawicowy; pochodził z wielodzietnej rodziny katolickiej (był dziesiątym z dwanaściorga dzieci); uzyskał licencjat z literatury w Kolegium Katolickim w Aix-en-Provence, a od 1911 zaczął w nim nauczać; już podczas studiów działał w Katolickim Stowarzyszeniu Młodzieży Francuskiej (ACJF) oraz sympatyzował z „nacjonalizmem integralnym” Akcji Francuskiej; w czasie I wojny światowej służył w 114. Batalionie Strzelców Alpejskich; dwukrotnie był ranny, za drugim razem stracił nogę (utrata oka była natomiast skutkiem późniejszej choroby); w 1919 został wybrany po raz pierwszy do Zgromadzenia Narodowego (z Ardèche), z listy Bloku Narodowego; po utracie mandatu w wyborach z 1924 przystąpił do utworzonej jako odpowiedź na Kartel Lewicy przez gen. Édouarda de Castelnau (1851-1944) Krajowej Federacji Katolickiej (FNC), a w 1928 do kombatanckiej ligi Krzyż Ognisty (Croix-de-feu), którą jednak opuścił, gdy na jej czele stanął (1931) płk François de La Rocque (1885-1946); w 1928 został merem Pailharès ( Ardèche) oraz powrócił do parlamentu; odnowił mandat w 1932 i 1936; w izbie był wiceprzewodniczącym grupy parlamentarnej Federacji Republikańskiej oraz kandydatem prawicy na przewodniczącego Zgromadzenia; występował w obronie szkolnictwa katolickiego i wnosił o zakazanie działalności obediencji masońskich (komunistyczny deputowany Ludovic-Oscar Frossard nazwał go „najgroźniejszym oratorem prawicy); podczas inwestytury (6 VI 1936) rządu Frontu Ludowego pod prezesurą socjalisty i Żyda – Leona Bluma (1872-1950), zaczął swoje przemówienie od złożenia podziękowań za mianowanie kobiet ministrami, co zinterpretował z zadowoleniem jako zapowiedź wniesienie projektu przyznającego kobietom prawa wyborcze, lecz natychmiast wyraził ubolewanie, że po raz pierwszy w historii stary kraj galo-rzymski będzie rządzony przez Żyda – wprawdzie „sprytnego talmudystę”, będącego „głosem Izraela”; po utworzeniu Państwa Francuskiego („Vichy”) został naprzód sekretarzem generalnym urzędu ds. kombatantów, a w marcu 1941 stanął na czele Generalnego Komisariatu Spraw Żydowskich (CGQJ) oraz utworzył – mający reprezentować wobec rządu interesy ludności żydowskiej – Związek Powszechny Izraelitów Francuskich (UGIF); z powodów społeczno-kulturalnych, a nie rasowych, opowiadał się za odseparowaniem Żydów od polityki państwowej (zgodnie z postanowieniami statutów żydowskich), ale jednocześnie za wolnością kultu i autonomią stowarzyszeń izraelickich, jak na przykład ruchu skautowskiego oraz sprzeciwiał się wszelkim gwałtom w stosunku do Żydów i zlecał merom wystawianie im „aryjskich papierów”, gdy zaczęły grozić im wywózki do niemieckich obozów; z powodu tej postawy, pod naciskiem Niemców został zdymisjonowany w maju 1942 i zastąpiony przez Louisa Darquiera de Pellepoix (1897-1980); mimo tego, po wojnie został aresztowany i skazany w 1947 na 10 lat więzienia oraz na dożywotnią infamię narodową; w więzieniu w Clairvaux przebywał razem z Charlesem Maurrasem; w grudniu 1949 został zwolniony, a w 1954 amnestionowany; po uwolnieniu nawiązał współpracę publicystyczną z maurrasistowskim tygodnikiem Aspects de la France, a w 1962 został jego redaktorem naczelnym; z powodów zdrowotnych zrezygnował w 1966; napisał m.in. bardzo cenne „wspomnienia człowieka prawicy”: Nos Kleopatry (1957); zmarł w 1972 roku.
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
