Thomas Molnar
20 lipca 2010 roku zmarł w Richmond (Wirginia, USA), w wieku 89 lat (ur. 26 VI 1921), Thomas Steven Molnar (właśc. Molnár Tamás István), historyk idei i filozof, katolicki tradycjonalista i legitymista habsburski; urodził się w Budapeszcie, ale jego rodzina pochodziła z Siedmiogrodu, utraconego przez Węgry na mocy zbójeckiego traktatu w Trianon; w 1940 roku wyjechał na studia do Lowanium w Belgii, gdzie związał się katolicką konspiracją antyhitlerowską, w następstwie czego został osadzony w obozie w Buchenwaldzie, a następnie w Dachau; po spędzeniu kilku lat powojennych w Paryżu, w 1949 wyjechał do USA, gdzie uzyska doktorat z filozofii na Columbia University; w latach 1957-67 wykładał literaturę francuską i powszechną w Brooklyn College (City University of NY), następnie historię kultury europejskiej w Long Island University; wraz ze swoim rodakiem J.A. Lukacsem patronował środowisku tzw. paleokonserwatystów z Chronicles, był też współpracownikiem kwartalnika Modern Age R. Kirka, katolickiego Triumph L. Brent Bozella oraz National Review W.F. Buckleya, ostatecznie jednak doszedł do wniosku, że dla konserwatyzmu Ameryka stanowi ugór nie do zaorania; w kulturze i mentalności amerykańskiej raził go egalitaryzm, pragmatyzm, ekonomizm, konformizm, demoliberalizm, brzydził się też purytanizmem; mimo spędzenia większości życia w Ameryce, pozostał Węgrem i uniwersalnym Europejczykiem, strażnikiem katolicko-monarchicznej Europa Sacra; współpracował z pismami francuskimi (Itinéraires J. Madirana, Aspects de la France, Catholica B. Dumonta), hiszpańskimi (Verbo) i niemieckimi (monachijski Criticón); po wyzwoleniu się Węgier spod dominacji sowieckiej otrzymał katedrę filozofii religii na Uniwersytecie Budapeszteńskim i na Uniwersytecie Katolickim Pétera Pázmány’ego; w 1995 został wybrany do Węgierskiej Akademii Sztuk, w 2000 otrzymał Nagrodę Istvána Széchenyi, a w 2002 Nagrodę Kulturalną św. Stefana; był jednym z największych teoretyków (i historyków zarazem) katolickiej kontrrewolucji w XX wieku; spośród „rodzin” duchowych prawicy jego forma mentis stanowiła tradycja francuskiej myśli reakcyjnej, od J. de Maistre’a po Ch. Maurrasa i G. Bernanosa; zdruzgotany rewolucją soborową, okazywał sympatię dla dzieła abpa M. Lefebvre’a, wskazując także wcześniejsze, zawierające ziarna późniejszej kapitulacji, „strategie przystosowawcze” hierarchii kościelnej do „ducha czasów nowych”, które otworzyły śluzy, przez które „Kościół posoborowy” wpuścił do swego wnętrza ducha „burżuazyjnego” na Zachodzie, a socjalistycznego na Wschodzie, porzucając jednocześnie swoich kontrrewolucyjnych obrońców; wierny klasycznemu rozumieniu polityki katolickiej, pooddawał druzgocącej krytyce ideologię „państwa świeckiego” oraz „pokusę immanentyzacji Boga”; przypominając, iż polityka i świętość stanowią „bliźniacze siły”, wskazywał katastrofalne skutki średniowiecznych sporów „Świątyni” (papiestwa) i „Pałacu” (cesarstwa), na których skorzystało jedynie burżuazyjne „Społeczeństwo Obywatelskie”, dokonujące sekularystycznej rewolucji, rodzącej „królestwo techniki”.
Prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
