Św. Pius X
20 sierpnia 1914 roku zmarł w Watykanie, w wieku 79 lat, Św. Pius X [Sancto Pius Decimus; z urodzenia: Giuseppe Melchiore Sarto], 257. papież Świętego Kościoła Rzymskiego; pochodził z ubogiej i wielodzietnej rodziny z prowincji Treviso (ostatnio wykluczono hipotezę o polskim pochodzeniu jego ojca); święcenia kapłańskie przyjął w 1858 roku, sakrę biskupią (jako bp Mantui) otrzymał w 1884 roku; w czerwcu 1893 roku został kreowany (przez papieża Leona XIII) kardynałem prezbiterem i mianowany patriarchą Wenecji; papieżem został wybrany 4 sierpnia 1903 roku (po ekskluzywie, jaką w imieniu cesarza Franciszka Józefa I złożył przeciwko kandydaturze kard. Rampolli – podejrzewanego o związki z masonerią – książę bp krakowski Jan kard. Puzyna; mimo to, po elekcji Pius X wydał konsytucję znoszącą prawo veta monarchów świeckich i zakazującą go pod karą ekskomuniki); dewizą jego pontyfikatu stało się: „Odnowić wszystko w Chrystusie” (Instaurare omnia in Christo); okazał się pogromcą modernizmu, jako „syntezy wszystkich herezji” (dekret Lamentabili, encyklika Pascendi Dominici gregis, wprowadzenie przysięgi antymodernistycznej dla kapłanów) i chrześcijańskiej demokracji (potępienie ruchu Sillon bullą Notre charge apostolique), odmówił natomiast potępienia monarchistycznej Action française, wierząc w nawrócenie Ch. Maurrasa, w którym widział „dobrego obrońcę Wiary (Fede)” – względnie Stolicy (Sede) [Apostolskiej]; potępił masońskie republiki we Francji i Portugalii; zreformował Kurię Rzymską, zmniejszając liczbę kongregacji, stworzył pismo Acta Apostolicae Sedis, założył Papieski Instytut Biblijny, zreformował brewiarz i śpiew gregoriański, opracował krótki i przejrzysty katechizm, zalecał częstą i (dla dzieci) wczesną Komunię św.; nie udało mu się jedynie powstrzymać tragedii wojny europejskiej; beatyfikowany (3 VI 1951) i kanonizowany (29 V 1954) przez papieża Piusa XII; jest patronem Bractwa Kapłańskiego Św. Piusa X (FSSPX); bez wątpienia był największym papieżem XX wieku i zapewne całej epoki potrydenckiej w Kosciele.
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
