Eoin O’Duffy
20 października 1892 roku urodził się w Lough Egish (Irlandia) gen. Eoin O’Duffy [irl. Eoin Ó Dubhthaigh lub Ó Dufaigh], żołnierz i polityk nacjonalistyczny; uczestnik wojny o niepodległość; w 1921 roku został szefem sztabu Irlandzkiej Armii Republikańskiej (IRA) i najmłodszym ówcześnie generałem w Europie; wraz z Michalem Collinsem (1890-1922) zaakceptował kompromisowy traktat anglo-irlandzki z 1921 roku i w irlandzkiej wojnie domowej walczył po stronie protraktatowej; w latach 1922-33 był (drugim w historii) naczelnym komisarzem policji irlandzkiej (Garda Síochána na hÉireann); po zdymisjonowaniu go utworzył – na bazie ruchu kombatanckiego – Ruch Błękitnych Koszul (Blueshirts Movement, irl. Lucht na Léine Gorma) o charakterze nacjonalistycznym, chrześcijańskim (członkami ruchu mogli zostać jedynie Irlandczycy, których oboje rodzice byli chrześcijanami), korporacjonistycznym antykomunistycznym i antyżydowskim, z pewnymi nalotami faszyzmu (w 1934 przywódca ruchu wziął udział w międzynarodowej konferencji faszystowskiej w szwajcarskim Montreux); słowa do hymnu Błękitnych Koszul napisał wielki poeta William Butler Yeats (1865-1939); szybki wzrost liczebny ruchu, osiągającego liczbę 120 tys. członków, wzbudził zaniepokojenie władz, które zareagowały represjami i delegalizacją; na jego miejsce O’Duffy założył organizację Młoda Irlandia – też rychło zdelegalizowaną, następnie Ligę Młodych, a wreszcie (8 IX 1933), wraz z partią b. prezydenta Wolnego Państwa Irlandzkiego, Williama Thomasa Cosgrave’a (1880-1965), Cumann na nGaedheal (irl. Społeczeństwo Gaelów) – Zjednoczoną Partię Irlandzką Fine Gael (irl. Ród lub Plemię Irlandczyków), lecz w 1934 zrezygnował z kierowania nią i w ogóle z niej wystąpił; następnie (czerwiec 1934) założył Narodową Partię Korporacyjną (irl. Páirtí Náisiúnta Corparáidíoch ), na której bazie latem 1936 roku utworzył – złożoną z ok. 700 ochotników – Brygadę Irlandzką (Irish Brigade, irl. Briogáid na hÉireann, hiszp. Brigada Irlandesa) i na jej czele udał się do Hiszpanii, aby wspierać stronę powstańczą; Brygada, włączona do Legionu Hiszpańskiego, nie odegrała jednak poważnej roli w krucjacie powstańczej, biorąc udział zaledwie w jednej bitwie (w lutym 1937, nad Jaramą), w dodatku omyłkowo ostrzelana przez siły narodowe i wkrótce została odesłana na tyły, a wreszcie do Irlandii; po powrocie do kraju generał nie brał już udziału w życiu politycznym, napisał jedynie książkę Krucjata w Hiszpanii (1938); w lecie 1943 złożył Niemcom ofertę utworzenia Irlandzkiego Legionu Ochotniczego, który miałby walczyć z bolszewizmem na froncie wschodnim, lecz nie została ona przyjęta; po długiej chorobie zmarł w 1944 roku.
Prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
