Enrico Corradini
150 lat temu, 20 lipca 1865 roku urodził się w San Miniatello k. Florencji Enrico Corradini, dramaturg, powieściopisarz, publicysta i polityk, twórca włoskiego nacjonalizmu integralnego; ukończył studia filologiczne, w 1896 roku założył we Florencji czasopismo literackie Il Marzocco, z programem antypozytywistycznym i symbolistycznym, a w 1903 przegląd kulturalno-polityczny Il Regno [„Królestwo”]; jego wczesna twórczość była typową dla epoki fin-de-siècle’u ekspresją nietzscheanizmu, neoromantycznego estetyzmu i dekadenckiego modernizmu w stylu G. D’Annunzia, od którego wszelako przejął także apoteozę starożytnego Rzymu i pragnienie wielkości Włoch, któremu dał upust zwłaszcza w pięcioaktowej tragedii Juliusz Cezar (1902); skupiając izolowane dotąd grupy z różnych regionów doprowadził w 1910 roku do I Kongresu Nacjonalistycznego we Florencji, na którym zostało utworzone Włoskie Stowarzyszenie Nacjonalistyczne (Associazione Nazionalista Italiana); jako teoretyk i przywódca ANI wniósł decydujący wkład w ostatecznie przezwyciężenie przez nacjonalizm XIX-wiecznego nacjonalitaryzmu o charakterze demoliberalnym, „internacjonalistycznym” i antyklerykalnym; nacjonalizm w jego ujęciu odrzuca „kłamstwo demokratyczne, kłamstwo socjalistyczne i kłamstwo komunistyczne”, parlamentaryzm, partie polityczne („koczujące bandy”), pacyfizm, a także pozytywizm, racjonalizm i materializm zatruwające umysły Włochów wskutek narzuconego przez liberałów modelu edukacyjnego; pozytywnie nacjonalizm jest spirytualizmem, uczącym poświęcenia w służbie „świętej osoby Ojczyzny” i dla stworzenia Imperium; opowiada się za monarchią (nie fasadową, lecz realną) i korporacjonizmem; wcześniej „poganizujący”, około 1911 roku określił się też jako wierzący i praktykujący katolik, nadal jednak rozróżniając jednak pomiędzy „chrystianizmem” przesyconym semityzmem i egalitaryzmem, a katolicyzmem uniwersalnym, rzymskim i łacińskim; w 1911 roku przeprowadził kampanię prasową na rzecz wojny z Turcją celem skolonializowania Libii; na łamach założonego wraz z A. Rocco i L. Federzonim tygodnika (w 1914 przekształconego w dziennik) L’Idea Nazionale prezentował wytrwale program imperialistyczny, kolonialny i ekspansjonistyczny, wzywając też nową burżuazję narodową do stania się nową arystokracją, pod której przywództwem Włochy przestaną być „narodem proletariackim”; w czasie I wojny światowej był początkowo zwolennikiem wypełnienia zobowiązań sojuszniczych Włoch wobec państw centralnych, później jednak zmienił zdanie i zaakceptował udział w wojnie po stronie Ententy; w 1919 roku poparł wyprawę D’Annunzia na Fiume i zachęcał go do „marszu na Rzym”; po conquista dello Stato B. Mussoliniego wyraził zgodę na „fuzję” ANI z partią faszystowską; 1 III 1923 został mianowany przez Wiktora Emanuela III senatorem Królestwa; do 1928 był także ministrem stanu w rządzie Mussoliniego oraz (I 1925 – XII 1929) członkiem Wielkiej Rady Faszystowskiej; znał i utrzymywał zażyłe kontakty z narodowcami polskimi (S. Kozicki, R. Dmowski, W. Jabłonowski), a jego główna praca – Jedność i potęga narodów – została przetłumaczona przez J. Zdzitowieckiego i wydana (1937) w bibliotece Awangardy Państwa Narodowego; pod koniec życia był rozczarowany rezultatami faszyzmu, ale nie wyrażał tego publicznie; zmarł w 1931 roku i został pochowany w narodowym panteonie we florenckiej Bazylice Świętego Krzyża, obok cenotafu Dantego oraz grobowców Michała Anioła, Machiavellego, Galileusza, Rossiniego i innych wielkich twórców.
Prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
