Bp Zbigniew kard. Oleśnicki
5 grudnia 1389 roku urodził się w Siennie (Kieleckie) Bp Zbigniew kard. Oleśnicki h. Dębno, hierarcha kościelny i mąż stanu, pierwszy kardynał Polak; syn Jaśka z Oleśnicy, wielkorządcy Litwy; od 1406 studiował w Akademii Krakowskiej, pracując jednocześnie w kancelarii królewskiej; jego karierę kościelną i polityczną przyspieszyło uratowanie życia królowi Władysławowi Jagielle pod Grunwaldem (przekreślając zarazem możność pasowania na rycerza); od 1415 proboszcz kolegiaty św. Floriana w Krakowie; w 1422 roku przeforsował powrót do przymierza z cesarzem Zygmuntem Luksemburskim i odstąpienie od popierania czeskich husytów i szowinistów; 18 XII 1423 otrzymał pełne święcenia kapłańskie a dzień później sakrę biskupią (jako biskup krakowski); położył wielkiej zasługi dla powstrzymania szerzenia się herezji husyckiej w Polsce, zablokował też koronację wielkiego księcia Witolda na króla Litwy; za panowania małoletniego króla Władysława III (nazwanego po śmierci Warneńczykiem) był faktycznym kierownikiem polityki polskiej; doprowadził do zawarcia pokoju w Brześciu Kujawskim (31 XII 1435) z Zakonem Krzyżackim, pokonał w bitwie pod Grotnikami (1439) opozycję prohusycką ze Spytkiem z Melsztyna na czele, odkupił (1443) od władców Cieszyna Księstwo Siewierskie, poparł powołanie Władysława na tron węgierski; mimo iż poparł także kandydaturę Kazimierza IV Jagiellończyka na tron polski, z nowym władcą pozostawał w konflikcie aż do śmierci; w sprawach kościelnych – koncyliarysta i początkowo zwolennik antypapieża bazylejskiego Feliksa V (od którego otrzymał – nieprawnie – kapelusz kardynalski), po przejściu pod prawowitą obediencję papieża Mikołaja V otrzymał ponownie, i już prawowicie, nominację kardynalską; wywołało to także (rozstrzygnięty kompromisowo) spór z prymasem i abpem gnieźnieńskim o pierwsze miejsce w Radzie Królewskiej (mieli je zajmować naprzemiennie); jako ordynariusz krakowski przeprowadził trzy synody, propagując szczególnie kult św. Stanisława, zaprosił też do Krakowa słynnego kaznodzieję św. Jana Kapistrana; ufundował Bursę Jerozolimską oraz podarował swoje berło biskupie Akademii; zmarł w 1455 roku.
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
