Antoni Gaudí
90 lat temu, 10 czerwca 1926 roku zmarł (w wyniku obrażeń doznanych po potrąceniu przez tramwaj) w Barcelonie, w wieku 73 lat (ur. 25 VI 1852), Sługa Boży Antoni Plàcid Guillem Gaudí i Cornet, architekt i inżynier, największy geniusz architektury współczesnej; wychowanek pijarów, którym zawdzięcza głęboką znajomość nauki katolickiej, w młodości nie odznaczał się jednak pobożnością, a nawet obracał się w kręgach wolnomyślicielskich i anarchistycznych, prowadząc tryb życia snoba i dandysa; dopiero w wieku dojrzałym zwrócił się ku wierze, został też tercjarzem franciszkańskim, prowadząc odtąd samotniczy oraz ascetyczny tryb życia; architekturę (ukończoną w 1878) studiował pod kierunkiem najwybitniejszych przedstawicieli katalońskiego neogotyku, na czele z Joanem Martorellem; tworząc modele budynku eksperymentował wykorzystując śmiało regułę równowagi krzywej łańcuchowej oraz testując wytrzymałość różnych (granit, bazalt) materiałów; odwoływał się także do nieeuklidesowej geometrii; o pięknie jego stylu decyduje także zdobnictwo powierzchni, w którym wykorzystywał głównie tradycyjny kataloński styl mozaiki trencadis, a także symbolikę florystyczną; przełomem w jego karierze zawodowej było poznanie zamożnego przemysłowca Eusebia hr. Güella, który stał się protektorem jego dzieł budzących opór nawet w rodzinie mecenasa; dzięki niemu artysta mógł zrealizować swoje najznakomitsze projekty, łączące elementy stylu gotyckiego, mauretańskiego oraz secesyjnego, nie tylko je syntetyzując, ale nadając im własne, niepowtarzalne piętno; jego drugim mecenasem był Kościół, co ostatecznie zaowocowało poświęceniem się Gaudiego od 1914 roku pracy wyłącznie nad gigantycznym projektem (do dziś nieukończonej) katedry Świętej Rodziny (Sagrada Familia), zaplanowanej jako „hymn natury na cześć Stwórcy” (modelem świątyni było drzewo) wyrażony wszystkimi środkami ekspresji artystycznej – również liturgicznej muzyki gregoriańskiej, która miała rozbrzmiewać w tej świątyni (to inspiracja benedyktyńskiej szkoły z Solesmes oraz alokucji św. Piusa X); zamieszał na terenie jej budowy i tam, zgodnie z własnym życzeniem, został pochowany; jego osobę znamionował oprócz religijności namiętny patriotyzm i regionalizm kataloński, wyrażający się także w bezkompromisowej obronie praw języka katalońskiego w kontaktach z funkcjonariuszami (a nawet z królem-uzurpatorem »Alfonsem XIII«) liberalno-centralistycznego państwa; wbrew temu jednak, co się niekiedy pisze, nie był nacjonalistą i separatystą, tylko tradycjonalistą oraz katalanistą kulturalnym (w duchu idei głoszonych przez zaprzyjaźnionego z nim bpa Josepa Torrasa i Bagesa), żądającym poszanowania praw Katalonii jako jednej z las Españas; jego spowiednikiem był karlista, o. Agustí Mas COr, karlistami byli również wszyscy jego najbliżsi przyjaciele, duchowni i świeccy; od 1992 roku trwa jego proces beatyfikacyjny.
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
