Wilhelm Röpke
12 lutego 1966 roku zmarł w Genewie, w wieku 66 lat (ur. 10 X 1899), Wilhelm Röpke, ekonomista i filozof społeczny, czołowy reprezentant ordoliberalizmu; uczeń Ludwiga von Misesa, studia ekonomiczne w Marburgu ukończył w 1921 roku, mając 23 lata habilitował się, a mając 24 został najmłodszym profesorem Uniwersytetu Jenajskiego; wykładał również w Grazu i Marburgu; pod pseudonimem Ulrich Unfried polemizował z korporacjonistami z kręgu rewolucji konserwatywnej (H. Zehrer, F. Fried); jako zdecydowany przeciwnik narodowego socjalizmu, wyemigrował po zwycięstwie NSDAP i A. Hitlera z Niemiec do Turcji, gdzie objął katedrę na uniwersytecie w Stambule i napisał swoje główne dzieła ekonomiczne; w 1937 roku przeniósł się do Genewy, gdzie rozpoczął pracę w Instytucie Studiów Międzynarodowych i gdzie powstały jego przemyślenia dotyczące człowieka i społeczeństwa; wraz z przedstawicielami tzw. Szkoły Fryburskiej (W. Eucken, A. Rüstow, A. Müller-Armack i in.) jest uważany za ojca niemieckiego modelu „społecznej gospodarki rynkowej” (Sozialen Marktwirtschaft); był współzałożycielem (1947) Mont Pelerin Society i jego prezesem w latach 1961-62, lecz po długoletnim sporze z neoliberałem F. A. von Hayekiem wystąpił z tego stowarzyszenia; w 1953 został odznaczony Wielkim Krzyżem Zasługi RFN; w aspekcie filozoficzno-społecznym i politycznym jego myśl jest trudna do zaklasyfikowania; nazywał siebie liberałem, ale liberalizm pojmował jako syntezę antyku z chrześcijaństwem i systematycznie zbliżał się do konserwatyzmu, a sekularystyczny racjonalizm, typowy dla liberalizmu, uważał za samobójczy również dla niego samego; aprobował demokrację, ale tylko zdecentralizowaną (jak szwajcarska), odrzucał zaś Massendemokratie; odrzucał korporacjonizm, ale jednostkę postrzegał nie atomistycznie, lecz jako zakorzenioną w naturalnych i funkcjonalnych grupach (rodzina, cech, zawód, przedsiębiorstwo, gmina, państwo, kościół, cywilizacja); bronił wolnej przedsiębiorczości, ale potępiał również dogmatyczny nieinterwencjonizm („społeczny agnostycyzm”) państwa, skutkujący wbrew założeniu paraliżem konkurencji; odwoływał się do katolickiej nauki społecznej, zwłaszcza do zasady pomocniczości, głoszonej w encyklikach Leona XIII i Piusa XI, choć konfesyjnie był luteraninem (z „Kościoła” Hanowerskiego); czysty „ekonomizm” ignorujący etykę, kult produktywizmu, merkantylizm i komercjalizację uważał za truciznę dla człowieka i jego kultury.
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
