Werner Bergengruen
16 września (4 września wg kalendarza juliańskiego) 1892 roku urodził się w Rydze (ówcześnie należącej do Rosji) Werner Max Oskar Paul Bergengruen, prozaik, poeta i tłumacz (literatury rosyjskiej); urodzony w rodzinie Niemców Bałtyckich (pochodzenia szwedzkiego i arystokratycznego, choć ojciec był lekarzem); studiował w Marburgu teologię protestancką, a następnie literaturę niemiecką i historię sztuki; kontynuował studia w Monachium, ale ich nie ukończył; ochotnik w I wojnie światowej, jako porucznik Landswehry walczył z Armią Czerwoną; od 1922 pracował jako dziennikarz w Berlinie, a od 1927 w Monachium; w 1936 roku konwertował wraz z żoną (będącą z punktu widzenia kryteriów rasowych Mischling) z luteranizmu na katolicyzm; rok później został wykluczony z Izby Piśmiennictwa Rzeszy i otrzymał zakaz publikacji, pozostał odtąd na „emigracji wewnętrznej”; narodowy socjalizm traktował od początku (podobnie jak jego przyjaciel Reinhold Schneider) jako „niemiecką chorobę”; konserwatysta tradycjonalistyczny, nawiązujący ponad „małoniemieckim” bismarckizmem do konserwatyzmu „staropruskiego” braci Gerlachów oraz chrześcijański monarchista (w 1937 roku wydał potajemnie rozprowadzany w III Rzeszy tom poetycki Wieczny Cesarz) w uniwersalistycznej tradycji Sacrum Imperium; po zburzeniu przez nalot jego domu w 1942 przeniósł się do Tyrolu; w 1945 oświadczył, że jest nieprawdą, iż ktokolwiek w Niemczech mógł nie wiedzieć o zbrodniach narodowego socjalizmu i o tym, co działo się w obozach koncentracyjnych; w 1946 przeprowadził się do Szwajcarii, później przez dwa lata mieszkał w Rzymie, a od 1958 do śmierci w Baden-Baden; z przygnębieniem przyjął to, co się stało na Soborze Watykańskim II; był laureat nagród literackich im. W. Raabego (1948) i F. Schillera (1962) oraz doktorem h.c. Uniwersytetu Monachijskiego; zmarł w 1964 roku.
Prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
