Robert Nisbet
20 lat temu, 9 września 1996 roku zmarł w Waszyngtonie, w wieku 82 lat (ur. 30 IX 1913), Robert Alexander Nisbet, socjolog i historyk idei, konserwatysta; pochodził z Kalifornii i ukończył studia w Berkeley, uwieńczone doktoratem z socjologii w 1939; już ta jego teza doktorska była mocną obroną (inspirowaną poglądami E. Burke’a i A. de Tocqueville’a) instytucji pośredniczących oraz myśli konserwatywnej XIX-wiecznej Europy; podczas II wojny światowej służył w US Army na Pacyfiku; po powrocie do życia akademickiego założył w Berkeley Katedrę Socjologii; w 1972 przeniósł się na Uniwersytet Arizony w Tucson, później objął Katedrę im. Alberta Schweitzera na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku, a w 1978 powrócił na Uniwersytet Kalifornijski; przez osiem lat był także związany z think tank’iem American Entreprise Institute; członek Amerykańskiej Akademii Sztuk i Nauk; był współpracownikiem paleokonserwatywnego magazynu Chronicles; w 1988 prezydent R. Reagan powierzył mu wygłoszenie Wykładów Jeffersonowskich, sponsorowanych przez Narodową Fundację Humanistyki; w tradycji socjologicznej cenił zwłaszcza dorobek francuskiego tradycjonalisty Louisa de Bonalda, przyczyniając się do jego ponownego odkrycia jako prekursora naukowej socjologii, a także Émile’a Durkheima, unaoczniając konserwatywne implikacje jego teorii pomimo lewicowych poglądów politycznych; w swoim najsłynniejszym dziele: Poszukiwanie wspólnoty (1953) poddał druzgocącej krytyce indywidualizm, wskazując, iż zaprzeczając ważności popędu wspólnotowego, pozostawia on ludzi samotnymi i bezbronnymi w obliczu centralizacyjnego nacisku państwa-narodu; nicował też ideę postępu i inne lewicowe przesądy, acz poważną skazą na jego konserwatyzmie było uznanie aborcji za „podstawowe prawo każdej rodziny do decydowania o posiadaniu, bądź też nie, oraz o ilości swoich członków”; jego zwięzła praca z 1986 – Konserwatyzm: marzenie i rzeczywistość jest jedną z najbardziej cenionych introdukcji do tej filozofii politycznej.
Profesor Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
