Rafael Calvo Serer
100 lat temu, 6 października 1916 roku urodził się w Walencji Rafael Calvo Serer, historyk, filozof i polityk, opusdeista; pochodził z rodziny drobnych przemysłowców; ukończył Kolegium Większe Bł. Jana de Ribery w Burjasot oraz filozofię i literaturę na uniwersytecie w Walencji; w 1935 został przewodniczącym Regionalnej Federacji Studentów Katolickich; w marcu 1936 poznał głównego teoretyka nacionalcatolicismo – Ramira de Maeztu (1874-1936) oraz założyciela Opus Dei – Josémaríę Escrivę de Balaguera (1902-75), stając się wkrótce numerariuszem tej kongregacji; po wybuchu powstania narodowego przyłączył się do obozu narodowego, acz z powodu ciężkiej choroby przez prawie całą wojnę przebywał w różnych szpitalach; w 1940 doktoryzował się z historii na Uniwersytecie Madryckim, a w 1942 otrzymał Katedrę Historii Powszechnej Nowożytnej i Współczesnej w Walencji; podczas pobytu w Szwajcarii w 1943 poznał pretendenta do tronu hiszpańskiego – ks. Jana Burbońskiego (1913-93), zwanego też hr. Barcelony i został przyjęty do grupy jego doradców politycznych; pod koniec 1945 został członkiem Rady Stosunków Kulturalnych przy Ministerstwie Spraw Zagranicznych, a w 1946 utworzono dla niego Katedrę Historii Filozofii Hiszpańskiej i Filozofii Historii; po rocznym pobycie w Londynie (1947) jako wicedyrektora Instytutu Hiszpańskiego, w 1948 został redaktorem organu Rady Najwyższej Badań Naukowych (CSIC) – miesięcznika Arbor; określając się wówczas jako „neotradycjonalista”, wypowiadał walkę wszelkiej heterodoksji i głosił konieczność pełnej rekatolicyzacji Hiszpanii; za książkę Hiszpania bez problemu (1949), refutującą „politykę wyciągniętej (do liberałów) ręki”, zaproponowaną w książce Hiszpania jako problem (1948) przez falangistę Pedra Laina Entralgo (1908-2001), otrzymał Narodową Nagrodę Literacką im. Francisco Franco; był wówczas nie tylko „beniaminkiem” frankizmu, ale i „teoretykiem restauracji” oraz ideowym sojusznikiem karlistów, których (F. Elías de Tejada, R. Gambra) dzieła wydawał w założonym przez siebie wraz z innym opusdeistą – Florentinem Perezem Embidem (1918-74) wydawnictwie Rialp; tradycjonalistycznego ideario wyparł się (tak jak większość opusdeistas) w latach 60., głównie pod wpływem soborowej „rewolucji w tiarze i kapie”; w 1966 został prezesem Rady Administracyjnej i publicystą liberalnego dziennika Madrid, opozycyjnego wobec frankizmu i z tego tytułu zamkniętego w listopadzie 1971; w odpowiedzi na to ogłosił (już jako emigrant) w paryskim Le Monde potępiający ustrój artykuł Moi, aussi j’accuse, po którym wytoczono mu (zaocznie) proces za przestępstwo przeciwko autorytetowi Państwa, zakończony skazaniem go na siedem lat więzienia; na emigracji, jako reprezentant monarchistów liberalnych, popierających Don Juana, współtworzył (1974) antyfrankistowską Juntę Demokratyczną, obejmującą również komunistów; w 1976 powrócił nielegalnie do Hiszpanii, gdzie po krótkim pobycie w więzieniu został amnestionowany; zmarł w 1988 roku.
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
