Pietro Fedele
9 stycznia 1943 roku zmarł w Rzymie, w wieku 69 lat (ur. 15 IV 1873), Pietro Fedele, historyk mediewista i polityk; był synem rolnika, pochodził z Traetto k. Minturno w Lacjum; jego starszy brat Salvadore został księdzem; w 1890 wstąpił na Uniwersytet Rzymski, gdzie studiował archeologię chrześcijańską, filologię łacińską, paleografię i dyplomatykę oraz historię starożytną i średniowieczną; studia ukończył w 1894 i przez następną dekadę uczył w szkołach średnich w różnych miastach włoskich; w 1905 otrzymał katedrę historii współczesnej w mediolańskiej Akademii Naukowo-Literackiej, w 1910 został profesorem zwyczajnym historii współczesnej na Uniwersytecie Turyńskim, aż wreszcie w 1914 – otrzymał katedrę historii średniowiecza na Uniwersytecie Rzymskim, którą zajmował do 1933 roku; choć jego kariera akademicka przebiegała dość mozolnie, swoimi pracami zyskał sobie uznanie jako jeden z najwybitniejszych badaczy średniowiecza; od 1934 roku do śmierci był prezesem Włoskiego Instytutu Historycznego Wieków Średnich; od 1926 był także członkiem najstarszej (założonej w 1603) na świecie akademii naukowej – Narodowej Akademii Rysi (L’Accademia Nazionale dei Lincei); w latach 30. kierował też redakcją najobszerniejszej włoskiej enkcyklopedii UTET; życie polityczne rozpoczął w szeregach „nowej prawicy” (destra nueva), czyli Włoskiego Stowarzyszenia Nacjonalistycznego (Associazione Nazionalista Italiana), wraz z którym uczestniczył też w kampanii interwentystycznej, czyli na rzecz przystąpienia Włoch do wojny światowej; po „marszu na Rzym” i fuzji ANI z partią faszystowską został w 1924 wybrany deputowanym z koalicyjnej (faszyści, nacjonaliści oraz przyłączeni do faszyzmu liberałowie i chadeccy popolarzy) Listy Narodowej; z „puli” nacjonalistów został także członkiem Wielkiej Rady Faszystowskiej; od stycznia 1925 do lipca 1928 był ministrem wychowania publicznego w drugim rządzie Mussoliniego; nominację tę zawdzięczał swojemu związkowi z Kościołem i osobistej przyjaźni z papieżem Piusem XI; z tego samego powodu uczestniczył w przygotowywaniu Układów Laterańskich ze Stolicą Apostolską – jego spotkanie z abpem Rafaelem kard. Merry del Val (1865-1930) było pierwszym w historii spotkaniem włoskiego ministra z legatem papieskim; z drugiej strony był ostro atakowany za „miękkość” przez faszystowskich „ultrasów” i faszystę – liberała Giovanniego Gentilego (1875-1944), który w „Il Popolo d’Italia” napisał: „Możemy wyraźnie dostrzec,, że jest on w rządzie i pośród faszystów jako duch don Abondia” (don Abondio to bojaźliwy, leniwy i nieśmiały zakonnik w powieści Narzeczeni Alessandra Manzoniego); ataki te doprowadziły do jego dymisji, a na osłodę Fedele został senatorem – nominatem Królestwa; od 1930 był również komisarzem królewskim w Radzie Heraldycznej i wiceprzewodniczącym Rady Najwyższej Archiwów Królestwa; kawaler Wielkiego Krzyża Orderu Korony Włoch i Wielkiego Krzyża Orderu Świętych Maurycego i Łazarza.
Prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
