Pieróg: Godność pracy ludzkiej
Praca to wysiłek, który jest wynikiem podporządkowania się jakiemuś prawu, czy obowiązkowi. Praca to przeciwstawne pojęcie w stosunku do gry czy zabawy. Cechuje ją obowiązek i konieczność powodowana materialnymi potrzebami człowieka, a także fakt, że jest czynnością uregulowaną. W niektórych przypadkach może być powołaniem człowieka tak jak np. działalność artystyczna czy naukowa.
Wielu myślicieli w swoich dziełach traktowali o pracy i godności pracy ludziej. Warto wspomnieć Summę Teologiczną czy Traktat o pracy św. Tomasza z Akwinu, Teologię pracy ludzkiej ks. prof. Czesława Bartnika, czy encykliki Jana Pawła II Laborem exercens i Leona XIII Rerum novarum.
Nauczanie o pracy ludzkiej wpisane jest w misję ewangelizacyjną Kościoła. Kodeks prawa kanonicznego głosi: „Kościołowi przysługuje prawo głoszenia zawsze i wszędzie zasad moralnych również do porządku społecznego, oraz wypowiadania oceny o wszystkich sprawach ludzkich, na ile wymagają tego fundamentalne prawa osoby ludzkiej i zbawienie człowieka” (kan. 747 § 2). Źródłem godności pracy ludzkiej jest Boski obowiązek pracy nałożony na istotę ludzką. Ważną sprawą jest aspekt społeczny pracy, gdyż co do zasady człowiek, pracując zaspokaja potrzeby własne jak i innych ludzi.
Nie ma zdrowego porządku spolecznego, bez właściwych zasad regulujących pracę ludzką. Zachowaniu godności pracy sprzyjają właściwe stosunki międzyludzkie i odpowiednie regulacje prawne. Godność pracy ludzkiej jest niszczona poprzez niekorzystne warunki ekonomiczne, społeczne i prawne.
Praca to istotna dziedzina w życiu każdego człowieka, pozwala mu zdobyć środki na utrzymanie i osiąganie życiowych aspiracji. Brak pracy dotyka obecnie wiele milionów ludzi, jest powodem niedostatku rodzin oraz napięć politycznych i społecznych.
Boski nakaz pracy znajdujemy na kartach Pisma Świętego, opisujących …abyście zaludnili ziemię i uczynili ją sobie poddaną; oraz …w trudzie będziesz zdobywał (…) pożywienie dla siebie po wszystkie dni swojego życia (Rdz 2, 5–6; 3, 17). Z Ewangelii wynika też pogarda dla życia próżnego : Kto nie chce pracować, niech też nie je (Tes. 3, 10).
Praca jest nie tylko obowiązkiem moralnym człowieka, ale stanowi źródło dobra w sferze materialnej i moralnej. Ten kto znosi mozolny trud pracy w łączności z Chrystusem, potwierdza łączność z Synem Bożym w Jego odkupieńczym dziele. Nabiera sensu powiedzenie, które mówi, że dobra praca jest szczególną formą modlitwy.
Praca staje się godnym zajęciem dla człowieka, poprzez Boże powołanie. Dlatego człowiek przez wzgląd na to, powinien szanować swoją pracę w czasie jej wykonywania. Pracodawca, a także wszyscy dla których człowiek pracuje powinni szanować jego pracę i jego interesy z nią związane. Jezus dał nam bezpośredni przykład szacunku do pracy, pracując w warsztacie ziemskiego ojca, a także upominając się o zapłatę dla robotników – Zasługuje robotnik na zapłatę swoją.
Godność pracy ludzkiej naruszają różne przejawy patologii. Szkoda moralna człowieka pracującego polega na tym, że nie służy innym, a także samemu pracownikowi, a przede wszystkim Bogu. Szkoda pracodawcy może polegać na utracie zaufania i szacunku do pracownika, który źle wykonał swoją pracę. Negatywne skutki źle wykonanej pracy mają również charakter materialny, prowadzą do powstania wadliwych produktów i usług. Istotne znaczenie ma sprawiedliwa zapłata za pracę.
Kierując się zasadami Ewangelii oraz nauczania Kościoła praca wymaga umacniania i ochrony. Należy przeciwstawić się postrzeganiu pracy przez pryzmat ekonomiczny i materialny. Współczesna cywilizacja charakteryzyje się wzrostem wpływu kultury laickiej, obojętnością na wartości duchowe, a także relatywizmem. Nastroje sekularyzacyjne obserwujemy na Zachodzie, a także coraz częściej w Polsce. Koniecznym jest, aby świeccy chrześcijanie włączali się w ewangelizowanie pracy, porzez życie w rodzinie Ewangelią, edukację szkolną, a także o właściwe zachowanie w miejsu pracy. Stosunki pomiędzy prcownikami a pracodawcami powinny być oparte na wzajemnym szacunku, zrozumieniu i współdziałaniu.
Magdalena Pieróg
Kategoria: Myśl, Publicystyka, Społeczeństwo
