Otto von Gierke
175 lat temu, 11 stycznia 1841 roku urodził się w Szczecinie Otto Friedrich von Gierke, historyk i teoretyk prawa; był synem oficera pruskiego, który zaszczepił mu patriotyzm i kult cnót militarnych (sam brał udział w dwu wojnach: prusko-austriackiej i prusko-francuskiej, a wybuch I wojny światowej powitał jako „boski dar łaski” dla niemieckiej kultury); w wieku 19 lat doktoryzował się z prawa na Uniwersytecie Fryderyka Wilhelma w Berlinie; po habilitacji (1868) otrzymał (1872) stanowisko profesora zwyczajnego na Uniwersytecie Wrocławskim, a roku akademickim 1882/83 był jego rektorem; w 1883 przeniósł się do Heidelbergu, a w 1887 do Berlina, gdzie znów pełnił (1902/03) funkcję rektora; w 1911 roku cesarz Wilhelm II nadał mu dziedziczny tytuł szlachecki; w 1912 został członkiem korespondentem Rosyjskiej Akademii Nauk w Petersburgu; jego dzieło wieńczy dorobek niemieckiej tzw. historycznej szkoły prawa (K.L. von Savigny, G. Puchta, G. von Beseler), rozwijającej się od czasów romantyzmu w opozycji do oświeceniowych teorii naturalistycznych; wychodząc od arystotelejskiego rozumienia człowieka jako istoty społecznej, zwalczał antropologiczny indywidualizm, przeciwstawiając mu koncepcję tzw. realnej osoby prawnej; koncentrując się na badaniach germańskiej tradycji prawnej, uznającej realność osób zbiorowych (organicyzm), dowodził jej wyższości nad konwencjonalizmem prawa rzymskiego; w prawie germańskim wyróżniał następujące stowarzyszenia naturalne (Genossenschaft) w toku ich rozwoju wzbogacającego życie społeczne: klan, związek rodowy, wreszcie (już w średniowieczu) publiczno-prawne stany i korporacje; wysoce cenił też i stawiał za wzór federalny charakter imperialnego porządku politycznego w średniowieczu; swoim badaniami historycznymi przyczynił się także do położenia podwalin pod rozwój nowoczesnego prawa spółdzielczego, krytykował zaś niemiecki kodeks cywilny, oparty na indywidualizmie sprzecznym z niemiecką wspólnotowością; zmarł w 1921 roku.
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
