Miguel Palomar
31 marca 1968 roku zmarł w mieście Meksyk, w wieku 87 lat (ur. 10 VI 1880), Miguel Palomar y Vizcarra, pseudonim konspiracyjny Don Margarito, prawnik, historyk, socjolog i polityk katolicki, „intelektualista cristero”; po matce pochodził z hiszpańskiej rodziny arystokratycznej, noszącej tytuł markiza (marqués) de Pánuco; na Kongresie Społecznym w Puebli w 1903 roku przedstawił projekt systemu funduszy oszczędnościowych i pożyczkowych Raiffeisena, mający na celu ograniczenie lichwy; od 1912 roku był profesorem ekonomii społecznej Wolnej Szkoły Prawa (pierwszej prywatnej uczelni w Meksyku) w Guadalajarze; jako współzałożyciel (1911) Partii Katolicko-Narodowej (Partido Católico Nacional), po wygraniu przez nią wyborów w stanie Puebla został zastępcą sędziego w stanowym Sądzie Najwyższym oraz członkiem Kongresu Ustawodawczego, w którym domagał się uznania szkół prywatnych i seminariów duchownych oraz zgłosił projekt ustawy o niezbywalnej własności rodzinnej, składającej się z domostwa lub mieszkania, mebli, sprzętów i narzędzi, zwierząt gospodarskich oraz ziemi przeznaczonej do uprawy; w szczytowym okresie antykatolickich prześladowań wszczętych przez prezydenta Plutarca Elíasa Callesa (1877-1945) stał się współzałożycielem (9 III 1925) i wiceprzewodniczącym Krajowej Ligi Obrony Wolności Religijnej (Liga Nacional para la Defensa de la Libertad Religiosa; LNDLR) oraz zredagował jej deklarację programową; już po wybuchu cristiady (której kierownictwo polityczne sprawował w stanie Jalisco) zredagował podpisany przez wodza naczelnego powstańców – gen. Enrique’a Gorostietę (1889-1929) tzw. Plan z los Altos, który ogłaszając walkę przeciwko „barbarzyńskiemu rozkładowi bolszewickiemu”, zapowiadał przeprowadzenie po zwycięstwie rzeczywistej reformy rolnej za odszkodowaniem dla ziemian oraz przyznaniem prawdziwego tytułu własności chłopom; jako zdecydowany przeciwnik zawartych w 1929 roku przez bpów Laopolda Ruiza y Floresa (1865-1941) i Pascuala Diaza y Barreto (1876-1936), układów (arreglos) z rządem (natychmiast przez reżim złamanych), był zwolennikiem kontynuowania walki z masońską tyranią wszelkimi środkami, również zbrojnymi; jako wiceprzewodniczący, a faktycznie szef i „mózg” LNDLR, 20 XI 1934 Planem z Gordo proklamował wznowienie powstania, które przeszło do historii, jako druga (la segunda) cristiada, której szefem militarnym był gen. Aurelio Acevedo (1900-1967), o mniejszym niż pierwsza zasięgu terytorialnym i liczebności walczących, niemniej trwająca do 1938 roku (ostatni walczący cristero został zabity dopiero w 1941); jako szef polityczny powstania, kanałami dyplomatycznymi negocjował w 1936 z rządem polskim zakup broni dla powstańców, co jednak nie doszło do skutku; po ostatecznej klęsce cristeros bronił nadal piórem ich religijno-politycznego ideario, działając również w założonej w 1939 roku Partii Akcji Narodowej (Partido Acción Nacional); został odznaczony papieskim Orderem św. Grzegorza Wielkiego.
Prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
