Margaret Thatcher
90 lat temu, 13 października 1925 roku urodziła się w Grantham (Lincolnshire) Margaret Hilda Thatcher (z d. Roberts), polityk; pochodziła z rodziny sklepikarza i pastora metodysty, ukończyła studia chemiczne w Oksfordzie (Somerville College); od 1946 roku była działaczką Partii Konserwatywnej; wybrana do Izby Gmin po raz pierwszy w 1958, w 1966 znalazła się w torysowskim „gabinecie cieni”; w rządzie Edwarda Heatha (1970-74) była ministrem edukacji; w 1975 została liderem Partii Konserwatywnej, a po jej pierwszym antysowieckim przemówieniu (19 I 1976) Krasnaja Zwiezda nadała jej przydomek „Żelaznej Damy” (Iron Lady), który do niej przylgnął i wielce ją delektował; po wygraniu przez torysów wyborów 1979 została pierwszą w historii Wielkiej Brytanii kobietą – premierem i sprawując tę funkcję (czterokrotnie) do 1990 okazała się też najdłużej urzędującym premierem brytyjskim w XX wieku oraz najdłużej sprawującym swoją funkcję nieprzerwanie od czasu kadencji (1812-27) lorda Liverpool (Roberta Jenkinsona); jej nazwisko kojarzy się przede wszystkim z antyzwiązkową i leseferystyczną polityką gospodarczą („taczeryzm”), twardym stanowiskiem wobec IRA i ZSSR; po ustąpieniu z przywództwa partii, a w konsekwencji z urzędu premiera, w 1992 została (niedziedziczną) baronową Thatcher of Kesteven, zasiadając odtąd w Izbie Lordów, a jej mąż Denis Thatcher otrzymał dodatkowo dziedziczny tytuł baroneta; występowała zdecydowanie przeciwko Traktatowi z Maastricht i zacieśnianiu integracji europejskiej; demonstracyjnie okazała solidarność z podstępnie zatrzymanym w Anglii gen. Augusto Pinochetem; otrzymała wiele doktoratów h.c., honorowych obywatelstw (m.in. Gdańska i Krakowa) oraz odznaczeń, w tym Orderu Podwiązki; zmarła w 2013 roku; wynoszona pod niebiosa przez zwolenników wolnorynkowego kapitalizmu za wyprowadzenie gospodarki brytyjskiej z głębokiej stagnacji, była postacią problematyczną dla tradycyjnych konserwatystów, wskazujących na jej klasycznie liberalne w istocie przekonania, socjologiczny atomizm („nie ma czegoś takiego, jak społeczeństwo”), przyczynienie się do ruiny resztek wspólnotowości oraz tolerancję dla aktów sprzecznych z prawem naturalnym (aborcja, homoseksualizm).
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
