Kazimierz Marian Morawski
25 października 1944 roku zmarł (w klasztorze OO. Cystersów) w Jędrzejowie, w wieku 60 lat, Kazimierz Marian Dzierżykraj-Morawski h. Drogosław (Nałęcz), pseud. publicystyczne Acer, Keryks, Linkeus, historyk, publicysta, teoretyk konserwatyzmu i monarchizmu, masonoznawca; pochodził z osiadłej w Ziemi Krakowskiej gałęzi wielkopolskiego rodu ziemiańskiego, o którym St. Tarnowski powiedział, że z powodu przymieszki atramentu ma w swoich żyłach najwięcej ze wszystkich polskich rodzin błękitnej krwi; syn filologa klasycznego, profesora UJ i prezesa PAU – Kazimierza Morawskiego (1852-1925); w 1913 roku uzyskał doktorat (pisany pod kierunkiem Sz. Askenazego) z filozofii za pracę (historyczną) o Ignacym Potockim; był również współzałożycielem neoklasycystycznego periodyku Museion; podobnie jak ojciec, do I wojny światowej był działaczem Stronnictwa Prawicy Narodowej (krakowskich „Stańczyków”), lecz poróżnił się z nimi z powodu sceptycyzmu co do orientacji proaustriackiej i w 1915 roku wyjechał do Szwajcarii, gdzie nawiązał współpracę z proalianckimi politykami narodowo-demokratycznymi; w odrodzonej Polsce był kolejno chargé d’affaires poselstwa w Rumunii (VI 1919 – XI 1920), dyrektorem półurzędowej Agencji Wschodniej (do 27 VI 1922), naczelnikiem Wydziału Prasowego przy Prezydium RM w drugim gabinecie W. Witosa (11 VI – 10 XI 1923); w październiku 1922 roku dokonał (wraz z K. Platerem i H. Tarnowskim) rozłamu w SPN, tworząc integralnie konserwatywne Stronnictwo Zachowawcze, oraz zostając jego sekretarzem generalnym i redaktorem jego Biuletynu; po wchłonięciu (wbrew jego opinii) SZ przez kryptoendeckie Stronnictwo Chrześcijańsko-Narodowe i jego samolikwidacji (II 1926), był współtwórcą Klubu Zachowawczo-Monarchistycznego redaktorem jego organu Pro Fide Rege et Lege, których działalność zamarła po 1928 roku; w latach 30. poświęcił się niemal wyłącznie badaniom historycznym i teoretycznym nad masonerią, inspirowany w tym przez Prymasa Polski, abpa Augusta kard. Hlonda; zbliżył się wówczas również do Romana Dmowskiego; działał także w Akcji Katolickiej, Związku Polskiej Inteligencji Katolickiej (członek Zarządu Głównego) i Zjednoczeniu Polskich Pisarzy Katolickich (współzałożyciel) oraz współpracował z licznymi pieriodykami katolickimi i narodowymi; wraz z Jerzym Braunem i posłem Wacławem Budzyńskim stanął na czele utworzonej 11 VI 1938 roku Agencji Antymasońskiej; w czasie okupacji odrzucił zdecydowanie nagabywania Niemców do współpracy, związane z jego działalnością antymasońską; z czterech jego synów, dwóch zmarło w obozach jenieckich, a trzeci zginął w powstaniu warszawskim.
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
Komentarze (1)
Trackback URL | Kanał RSS z komentarzami
Sites That Link to this Post