Kazimierz hr. Grocholski
10 grudnia 1888 roku zmarł w Abacji (Opatija, Chorwacja), w wieku 73 lat, Kazimierz hr. Grocholski h. Nałęcz, ziemianin, prawnik i polityk konserwatywny („Podolak”); w młodości radykał i konspirator (członek Stowarzyszenia Ludu Polskiego i węglarstwa – delegat „porębu lwowskiego” do dykasterii), w 1843 roku aresztowany i więziony do 1 I 1845; w 1848 członek Rady Narodowej w Tarnopolu, w 1861 współzałożyciel liberalno-ziemiańskiego dziennika „Głos” i w tym samym roku po raz pierwszy wybrany do Sejmu Galicyjskiego, gdzie do 1866 pełnił funkcję sekretarza; równolegle członek delegacji sejmowej do Rady Państwa w Wiedniu, gdzie został (do śmierci, z półroczną przerwą na ministerium) prezesem Koła Polskiego, sprawując w nim „dyktatorską” władzę; w parlamencie wzywał Austrię do poparcia powstania styczniowego a w 1864 – do zniesienia stanu oblężenia w Galicji; odegrał kluczową rolę w walce o autonomię Galicji i zapewnienie przewagi ziemiaństwu w jej samorządzie (był redaktorem tzw. rezolucji galicyjskiej z 24 IX 1868); w rządzie hr. Hohenwarta (11 IV – 25 IX 1871) został pierwszym ministrem ds. Galicji, przeprowadzając spolszczenie Uniwersytetu Lwowskiego; współpracując z austriacką prawicą występował w obronie konkordatu a przeciwko rozwodom i legalizacji masonerii; w głośnej mowie z 1878 proklamował słynną zachowawczą maksymę Podolaków: „naj bude jak buwało”; w 1881 doprowadził do ich fuzji z krakowskimi stańczykami; był działaczem wielu instytucji krajowych: Towarzystwa Gospodarskiego (prezes 1868-69), Florianki, Krakowskiej Kasy Oszczędności i Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego.
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
