José María Gironella
31 grudnia 1917 roku urodził się w Darnius (Gerona, Katalonia) José María Gironella Pous, katolicki powieściopisarz i eseista; Katalończyk piszący w języku kastylijskim; pochodził z ubogiej rodziny, której nie stać było na jego edukację i od 12 roku życia musiał imać się różnych zajęć (pracował m.in. w drogerii, fabryce alkoholi, banku, aptece i jako boy hotelowy); duchowo ukształtowała go lektura Dziejów Chrystusa Giovanniego Papiniego; na początku wojny domowej uciekł z terenu kontrolowanego przez reżim Frontu Ludowego do Francji, aby stamtąd przejść w Kraju Basków do strefy narodowej, aby zaciągnąć się do Kompanii Narciarzy katalońskiego batalionu (tercio) karlistowskich requetés Naszej Pani z Montserrat, formowanego w Saragossie; po wojnie postanowił zostać pisarzem, aby przelać na papier swoje doświadczenia wojenne, lecz długo paraliżowała go świadomość braku wykształcenia; pracując w centrali telefonicznej w Geronie poznał Magdalenę Castañer, która dawała mu nocne zmiany, aby mógł czytać; oświadczył się jej, ale nie mając nic cennego, co mógłby jej zaoferować jako prezent zaręczynowy, złożył jej niezwykłą obietnicę, iż da jej Nagrodę Nadala (najstarsza z obecnie przyznawanych nagród literackich w Hiszpanii, za najlepsze dzieło jeszcze nieopublikowane); była to powieść Człowiek (Un hombre); 6 I 1946 otrzymał wiadomość, że otrzymał tę nagrodę i w tym samym roku ożenił się z Magdaleną; po sukcesie kolejnej książki: Cyprysy wierzą w Boga (1953), która otrzymała Narodową Nagrodę Literacką – stanowiącej pierwszy tom jego tetralogii wojennej – przeprowadził się do Florencji, aby poznać osobiście i pozdrowić Papiniego; później mieszkał także w Paryżu i w Helsinkach; otrzymał jeszcze Nagrodę Planety (drugą po Noblu, co do wysokości kwoty na świecie) oraz Ateneum Sewilskiego; ostatnią powieść ukończył w 83 roku życia; zmarł w 2003 roku.
Prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
