Jesús Guisa y Azevedo
30 lat temu, 30 września 1986 roku zmarł w mieście Meksyk, w wieku 86 lat (ur. 15 X 1899), Jesús Guisa y Azevedo (vel Acevedo), filozof i pisarz, najwybitniejszy myśliciel („filozof reakcji”) meksykańskiej prawicy kontrrewolucyjnej w XX wieku, z racji wpływu, jaki wywarł na niego Charles Maurras, nazywany także el pequeño maurrasito; po ukończeniu szkoły w Morelli udał się do Belgii, aby studiować filozofię na uniwersytecie katolickim w Lowanium, gdzie uzyskał doktorat w 1923; po powrocie do kraju współredagował opozycyjne wobec masońskiego reżimu P. Eliasa Callesa oraz występujące w obronie Kościoła dzienniki Excélsior i El Universal; za poparcie udzielane cristeros pisma zostały zamknięte, a on i dwaj inni redaktorzy (Victoriano Salado Álvarez i José Elguero Videgaray) zostali deportowani do USA; powrócił po zakończeniu guerra cristera; w 1934, na zaproszenie rektora najbardziej prestiżowej uczelni w kraju – Narodowego Autonomicznego Uniwersytetu Meksykańskiej (UNAM), Antonia Caso Andrade (1883-1946), objął specjalnie utworzoną dla niego i pierwszą w historii Meksyku Katedrę Filozofii Tomistycznej, lecz już rok później została ona zlikwidowana w następstwie rozciągnięcia na wyższe uczelnie przez komunizujący rząd gen. Lázaro Cardenasa del Río art. 3 konstytucji o obowiązkowej „edukacji socjalistycznej”; w 1936 założył wydawnictwo Polis i przegląd Lectura. Libros e Ideas, od 1938 był także współpracownikiem Novedades; w Doktrynie politycznej reakcji (1939) zawarł entuzjastyczną laudację gen. Francisco Franco, jako pogromcy komunizmu, który ocalił cywilizację, chrześcijaństwo i prawdziwy humanizm; w czasie II wojny światowej demaskował pozorność antykomunizmu Hitlera: komunizm i hitleryzm są tą samą rzeczą, z tą tylko różnicą, że hitlerowcy są barbarzyńcami, a bolszewicy dzikusami; zwalczając wszelkie lewicowe idee, a także demoliberalną „tyranię politykierów” i „bezczelność lichwiarzy” w plutokracji, potrafił przyjaźnić się prywatnie z komunistycznymi artystami (muralistami): Diego Riverą i Davidem Alfaro Siqueirosem; był współzałożycielem (1939) konserwatywnej zrazu Partii Akcji Narodowej, lecz opuścił ją później, zrażony jej oportunizmem i ześlizgiem w chadecką centrowość; związał się wówczas z Narodowym Związkiem Synarchistycznym (UNS) i był w 1946 kandydatem utworzonej przez UNS partii Siła Ludowa (Fuerza Popular), co miało jedynie walor demonstracji w faktycznie monopartyjnym systemie politycznym Meksyku; w 1956 został wybrany do Meksykańskiej Akademii Literatury (krzesło I).
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
