Jerzy Pietrkiewicz
100 lat temu, 29 września 1916 roku urodził się w Fabiankach k. Włocławka (Ziemia Dobrzyńska) Jerzy Pietrkiewicz, Peterkiewicz, polski poeta i angielski powieściopisarz, eseista, historyk literatury i tłumacz; pochodził z rodziny chłopskiej (acz jego matka pochodziła z rodziny szlacheckiej); kiedy miał 12 lat obumarła go matka, a dwa lata później ojciec, mimo to zdołał ukończyć katolickie liceum im. Jana Długosza i rozpocząć studia dziennikarskie na UW; do literatury wszedł przebojem jako 19-letni reprezentant tzw. autentyzmu, głoszącego bezpośrednią i subiektywną „jedność prawdy artystycznej i życiowej”; debiutował w wydawanej w Ostrzeszowie przez inicjatora tego kierunku – Stanisława Czernika (1899-1969) – Okolicy Poetów, skupiającej twórców pochodzenia chłopskiego i broniącej wartości prowincji w opozycji do wielkomiejskiego kosmopolityzmu; rychło związał się z nacjonalistycznym tygodnikiem Prosto z Mostu, za poemat Prowincja (1936) otrzymał jego nagrodę literacką i był entuzjastycznie prezentowany przez Stanisława Piaseckiego (1900-1941) jako największa nadzieja literatury narodowej; sam krytykował ostro antynarodową postawę poetów Wiadomości Literackich, w tym Juliana Tuwima, który potem odgryzł mu się wulgarnie („Pierd-Pietrkiewic”) w Kwiatach polskich; współpracował także z Myślą Narodową; we wrześniu 1939 przedostał się przez Rumunię i Francję do Wielkiej Brytanii, gdzie ukończył szkocki Uniwersytet Św. Andrzeja (St Andrews); doktorat z anglistyki uzyskał w 1948 na londyńskim King’s College; w latach 1950-79 był profesorem i kierownikiem Departamentu Języków i Literatur Słowiańskich na Uniwersytecie Londyńskim; począwszy od 1953 opublikował – jako Jerzy Peterkiewicz – osiem powieści w języku angielskim, stając się drugim po Josephie Conradzie polskim mistrzem słowa w literaturze angielskiej; lirykę (w znacznej części religijną) uprawiał jednak nadal wyłącznie w języku polskim; w 1980 ukazał się jego pierwszy wybór wierszy (Kula magiczna) w kraju; od tego czasu publikował także w krajowych periodykach naukowych, literackich i w prasie katolickiej; tłumaczył poezję angielską na polski i polską na angielski, w tym Collected Poems Karola Wojtyły (będąc z nim zaprzyjaźniony, jako jedyny na świecie tłumacz miał oficjalne upoważnienie autora do przekładania jego poezji); zmarł w 2007 roku.
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
