Hermann hr. (Graf) Keyserling
70 lat temu, 26 kwietnia 1946 roku zmarł w Innsbrucku, w wieku 65 lat (ur. 20 VII 1880), Hermann Alexander hr. (Graf) Keyserling, filozof kultury; pochodził ze starej i majętnej rodziny ziemiańskiej Niemców Bałtyckich, lecz wywłaszczonej w 1919 przez rząd niepodległej Estonii; studiował w Dorpacie (Tartu), Heidelbergu i Wiedniu, gdzie w 1902 obronił doktorat z geologii; w latach 1911-12 odbył podróż dookoła świata, najdłużej przebywając w Indiach; w 1919 roku poślubił wnuczkę kanclerza Bismarcka, z którą miał dwóch synów – młodszy z nich, Arnold (1922-2005) był również znanym filozofem i religioznawcą; zawsze głosił arystokratyczny ideał społeczny, lecz lubił porównywać siebie do greckiego boga transformacji Proteusza; początkowo był też zwolennikiem pragmatycznej teorii prawdy oraz wyznawcą (za H.S. Chamberlainem) teorii o irracjonalnej naturze świata; następnie zwrócił się ku problemom kultury i postulował odrodzenie Europy przez nasycenie myśli europejskiej pierwiastkami kultur azjatyckiego Wschodu, zwłaszcza indyjskiej (to stanowisko wywołało zdecydowaną reakcję obrońcy romanizmu, francuskiego filozofa kultury Henri’ego Massisa w Obronie Zachodu); w 1920 roku założył w Darmstadt „Szkołę Mądrości” (Gesellschaft für freie Philosophie); jego współpracownikami byli m.in. Rabindranath Tagore, C.G. Jung, Thomas Mann, Max Scheler, Frank Thiess, „filozof życia” Ludwig Klages (który jednak później oskarżał go o plagiat) oraz „rewolucyjny konserwatysta” Leopold Ziegler; od 1931 roku gwałtownie polemizował z narodowym socjalizmem, co w III Rzeszy ściągnęło nań zakaz druku oraz areszt domowy; entuzjastą Keyserlinga, nazywającym go „Sokratesem nowoczesnego świata”, był Andrzej Bobkowski.
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
