Henryk II Angielski (Plantagenet)
825 lat temu, 6 lipca 1189 roku zmarł na zamku w Chinon (Turenia), w wieku 56 lat, Henryk II Angielski (Plantagenet), zwany też Andegaweńskim (Anjou), Curtmantle (Krótki Płaszcz) i Fitzempress (Syn cesarzowej); syn hr. Andegawenii i księcia Normandii Godfryda V Plantageneta oraz Matyldy, tytularnej cesarzowej rzymskiej i efemerycznej królowej Anglików; od 1150 roku książę Normandii, od 1151 hrabia Andegawenii, od 1152 książę Akwitanii (wspólnie z żoną Eleonorą Akwitańską) i od 25 X 1154 król Anglii; podbijając także (w 1171) wschodnią Irlandię oraz podporządkowując sobie (w 1175) Szkocję, stworzył rozległe imperium andegaweńskie, potężniejsze od królestwa Kapetyngów, których był formalnie wasalem (z ziem francuskich); w polityce wewnętrznej ukrócił samowolę baronów (zburzył 70 nielegalnie wybudowanych zamków), przywrócił apelacyjne sądownictwo królewskie i ujednolicił prawo zwyczajowe w Anglii (Statuty Clarendońskie); wydając w 1164 roku tzw. Konstytucje Clarendońskie próbował ograniczyc wolność Kościoła, w tym prawo apelacji do Rzymu, co wywołało opór abpa Canterbury (jego dawnego przyjaciela i kanclerza) Tomasza Becketa; po zamordowaniu tegoż (29 XII 1170) przed ołtarzem w katedrze przez czterech rycerzy mniemających, iż spełniają wolę króla („któż uwolni mnie od tego mącicielskiego klechy?”), zagrożony ekskomuniką odbył publiczną pokutę (został wychłostany nago przed katedrą w Avranches) i odbył pielgrzymkę do grobu męczennika (kanonizowanego w 1173 roku), odwołując także konstytucje, nie wypełnił natomiast zobowiązania udania się na krucjatę; ostatnie lata upłynęły mu na wojnach domowych ze zbuntowanymi (i podburzanymi przez matkę) synami: Henrykiem Młodszym, Ryszardem, Godfrydem i Janem; był władcą wykształconym i znającym wiele języków.
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Kalendarium
Jedna tylko uwaga: Matylda nie była królową efemeryczną… Henryk I (nie mając zbyt wielu opcji po katastrofie tzw. białego okrętu) to jej zapewnił sukcesję – m. in. poprzez nakłonienie możnych do złożenia Matyldzie przysięgi wiernosci – i de lege to ona miała zostać królową. Stefan z Anjou był po prostu szybszy i koronowal się w Londynie, co doprowadziło do wojny domowej. Po latach wywołanego walkami spustoszenia zgodził się ostatecznie na oddanie tronu po swojej smierci synowi Matyldy – Henrykowi II. I jakkolwiek pomimo niechlubnej karty związanej ze smiercią Becketa trzeba przyznać, że Henryk był władcą wybitnym, któremu udało się doprowadzić kraj do porządku.