Grzegorz XVI
18 września 1765 roku urodził się w Belluno k. Wenecji, w rodzinie szlacheckiej, Bartolomeo Alberto Cappellari EC; mając 18 lat wstąpił do zakonu kamedułów (imię zakonne: Mauro), a w 1787 roku otrzymał święcenia kapłańskie; po śmierci (1799) uwięzionego przez Bonapartego i wywiezionego do Francji papieża Piusa VI opublikował kontrrewolucyjne dzieło Triumf Stolicy Świętej i Kościoła nad nowatorami, które dodało otuchy kardynałom do zwołania konklawe (w Wenecji) i dokonania wyboru nowego papieża (Piusa VII); w 1805 został opatem klasztoru św. Grzegorza na Monte Celio w Rzymie, a w 1823 wikariuszem generalnym kamedułów, dwukrotnie natomiast odmówił objęcia biskupstwa; 21 III 1825 został kreowany przez papieża Leona XII kardynałem in pectore – nominację ogłoszono rok później, mianując go jednocześnie członkiem (a następnie prefektem) Kongregacji Rozkrzewiania Wiary oraz kilku innych kongregacji; po dwumiesięcznym konklawe oraz przy poparciu ultrakonserwatywnego stronnictwa zelanti i kanclerza Austrii, księcia Metternicha, został 6 II 1831 wybrany 254. papieżem Świętego Kościoła Rzymskiego, przybierając imię Grzegorza XVI [Gregorius Sextus Decimus]; ponieważ w chwili wyboru nie był biskupem, został jednocześnie konsekrowany i intronizowany; przez cały pontyfikat zachował skromność mnicha zakonu o wyjątkowo surowej regule; był najbardziej reakcyjnym i kontrrewolucyjnym papieżem w XIX wieku: wspierał monarchie Świętego Przymierza, prawowitych władców państw włoskich przeciwko nacjonalizmowi oraz (dyskrecjonalnie) legitymistycznych królów de iure Hiszpanii i Portugalii; w encyklikach Singulari nos (1832) i Mirari vos (1834) potępił demokratyczno-liberalną i sekularystyczną herezję ks. de Lamennais (wkrótce apostaty); bardziej skomplikowana (i źle zrozumiana przez część polskiej opinii publicznej) była kwestia potępienia powstania listopadowe w Cum primum (1832), ponieważ papież nie potępił dążeń narodowych Polaków, lecz związek z rewolucją ogólnoeuropejską, co wyjaśniał później, a także potępił prześladowania unitów przez władze rosyjskie; w brewe In supremo (1839) niewolnictwo i handel niewolnikami; jego ultrakonserwatyzm przejawiał się także w niechęci do wynalazków technicznych (kolei żelaznych i oświetlenia gazowego); był natomiast mecenasem sztuki: powiększył Muzeum Watykańskie, ukończył budowę Pinakoteki, utworzył Muzeum Etruskie i Egipskie oraz Muzeum Chrześcijaństwa na Lateranie. Zmarł w 1846 roku.
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
