gen. Augusto Pinochet
25 listopada 1915 roku urodził się w Valparaiso gen. Augusto José Ramón Pinochet Ugarte, żołnierz i mąż stanu; Szkołę Wojskową ukończył w 1937, a Akademię Wojskową w 1948; następnie wykładał geografię i geopolitykę; stopień generała brygady otrzymał w 1968, a generała dywizji w 1971; w 1972 został szefem sztabu, a w 1973 (z nominacji S. Allende) głównodowodzącym Armii Chilijskiej; stanął na czele junty wojskowej, która 11 IX 1973 – na wezwanie parlamentu – obaliła łamiący konstytucję i przeprowadzający rewolucję od góry rząd lewicowego prezydenta S. Allende (który popełnił samobójstwo); w warunkach wojny domowej, a częściowo i zewnętrznej (obecność kubańskich „doradców”), powstrzymał rewolucję komunistyczną; przeprowadził też wolnorynkowe reformy gospodarcze i społeczne (nowy, prywatny system ubezpieczeń), wyprowadzając kraj z zapaści ekonomicznej (tzw. chilijski cud gospodarczy); od 27 VII 1974 pełnił z nominacji junty urząd prezydenta (przyjmując też stopień generała kapitana), jako de facto komisaryczny dyktator; od ustanowienia nowej konstytucji (zatwierdzonej w plebiscycie) w 1980 roku był prezydentem konstytucyjnym; w 1988 zrzekł się dobrowolnie władzy, ogłaszając wybory prezydenckie, w których sam nie kandydował, zachował jedynie stanowisko głównodowodzącego armią (pozostał nim do 1998) oraz dożywotnie miejsce w Senacie (jako wirylista); przebywając na leczeniu w Wielkiej Brytanii został (1998) podstępnie zatrzymany na wniosek hiszpańskiego sędziego (skazanego później za nadużycie władzy) B. Garzóna domagającego się jego ekstradycji za rzekome zbrodnie przeciw ludzkości; uwolniony dopiero po kilku miesiącach, po powrocie do ojczyzny, został tam z kolei pozbawiony (w 2000) immunitetu przez Sąd Apelacyjny w Santiago, 13 XII 2004 został nałożony nań areszt domowy, zaś w listopadzie 2005 został formalnie aresztowany (łącznie w przeciągu siedmiu lat aresztowano go cztery razy pod różnymi zarzutami, a aresztowania dotykały też jego rodziny, na czele z żoną); zmarł w 2006 roku.
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
