Frank Lawrence Owsley
60 lat temu, 21 października 1956 roku zmarł w Winchester (Hampshire, Anglia), w wieku 66 lat (ur. 20 I 1890), Frank Lawrence Owsley, historyk i publicysta konserwatywny, reprezentant Tradycji Południa (Southern Tradition); pochodził z Alabamy, gdzie ukończył uniwersytet w Auburn, a doktoryzował się w 1924 z historii (pod kierunkiem liberalnego demokraty Williama E. Dodda) na Uniwersytecie Chicagowskim; od 1928 do 1949 był profesorem historii na Uniwersytecie Vanderbilta w Nashville (Tennessee), w latach 1951-54 był szefem Departamentu Historycznego na Uniwersytecie Alabamy, po czym wyjechał do Europy, aby badać archiwa francuskie i brytyjskie; należał do grona 12 współzałożycieli (nieformalny szef – John Crowe Ransom oraz D. Davidson, A.N. Lytle, A. Tate, R.P. Warren, S. Young i in.) grupy literacko-politycznej Agraryści (resp. Ziemianie) Ziemianie Południa (Southern Agrarians), nazywanej też m.in. „Uciekinierami vel Uchodźcami” (Fugitives) oraz sygnatariuszy ich manifestu I’ll Take My Stand: The South and the Agrarian Tradition (1930), reprezentując w tej grupie najbardziej polityczne podejście, jako autor programu (Plain Folk of the Old South) rewitalizacji regionalizmu, odrzucającej zarówno centralistyczny, etatystyczny interwencjonizm, jak indywidualistyczny leseferyzm; jako historyk bronił dziedzictwa Konfederacji, ale nie pielęgnował typowej dla tego środowiska legendy romantycznej, lecz uprawiał „nową historię społeczną” Południa „realnego”, koncentrując się z jednej strony na historii dyplomacji konfederackiej, z drugiej zaś na społeczno-ekonomicznych aspektach historii „Króla Bawełny” (King Cotton); na podstawie archiwalnych spisów podatkowych dowodził m.in., że wolne społeczeństwo stanów południowych składało się głównie ze średniorolnych farmerów (nie tylko białych, ale również Murzynów-dzierżawców), mających poczucie, że w starciu z Unią bronią tych samych swobód, co ich przodkowie w 1776 roku, zaś bogaci biali plantatorzy stanowili tylko jeden z krańców społeczno-gospodarczego spektrum, drugi, zaś byli najubożsi biali; z kolei w studiach dotyczących Północy unaoczniał ciągłość pomiędzy abolicjonistami i „rekonstrukcjonistami” po wojnie secesyjnej a współczesnymi „poprawiaczami rasy” z kręgów eugenicznych, jako duchowymi wnukami tych pierwszych.
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
