Franciszek Karpiński
275 lat temu, 4 października 1741 roku urodził się w Hołoskowie k. Kołomyji Franciszek Karpiński h. Korab, poeta, dramaturg, tłumacz, publicysta, memuarysta, najwybitniejszy reprezentant sentymentalizmu w literaturze polskiej; pochodził z rodziny drobnoszlacheckiej; ukończył prestiżowe kolegium jezuickie w Stanisławowie; na Uniwersytecie Lwowskim uzyskał tytuł doktora filozofii i nauk wyzwolonych oraz bakałarza teologii (słuchał także wykładów w Wiedniu); mimo namów abpa lwowskiego, Wacława Hieronima Sierakowskiego, nie wstąpił do stanu duchownego; przez większość życia był nauczycielem na dworach magnackich – najsilniej związany był z Czartoryskimi, którym uporządkował i skatalogował bibliotekę; podczas pobytów w stolicy (1783-91) był uczestnikiem obiadów czwartkowych u króla Stanisława Augusta; był zwolennikiem sukcesji tronu; w latach 1785-1818 przebywał na dworze Branickich w Białymstoku; upadek Rzeczypospolitej pogrążył go w głębokiej i trwałej melancholii; w 1800 został członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk; resztę życia spędził w nabytej wsi Chorowszczyzna k. Wołkowyska, gdzie zmarł w 1825; jego arcydziełami są zarówno sielanki (Laura i Filon) i erotyki (Do Justyny. Tęskność na wiosnę), charakterystyczne dla nurtu sentymentalnego, jak utwory religijne, zebrane w Pieśniach nabożnych (1792), pośród których są m.in. Kiedy ranne wstają zorze, Wszystkie nasze dzienne sprawy oraz kolęda Bóg się rodzi; te utwory czynią go bodaj najpopularniejszym polskim poetą, ale w szerokich kołach anonimowym.
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
