Filip II August
21 sierpnia 1165 roku urodził się w Gonesse (Île-de-France) Filip Kapetyng [Philippe Capétien], jedyny syn króla Francji Ludwika VII Młodego i jego trzeciej żony, Adeli (właśc. Alix/Alice) z Szampanii, zw. też Adelą z Blois; jako z dawna wytęskniony dziedzic korony, w dzieciństwie miał przydomek „Bożydar” (Dieudonné); był ostatnim w historii Francji władcą koronowanym (1 XI 1179) za życia ojca (associatio in regem) i będącym formalnie jego koregentem; faktyczną władzę objął 18 IX 1180, panując odtąd ponad 42 lata jako Filip II August [Philippe II Auguste] – cesarsko-rzymskie imię „August” nadał mu jako przydomek w 1185 roku kronikarz Rigord po powiększeniu domeny królewskiej o Artois, Valois, Amiens i część Vermandois wskutek traktatu z Boves; inny kronikarz, Wilhelm Le Breton, nadał mu przydomek „Wielkoduszny” (le Magnanime), lecz w tradycji przyjął się ten pierwszy; jednocześnie był pierwszym władcą królestwa, który zaniechał (sporadycznie od 1190, a oficjalnie od 1204) używania tytulatury „król Franków” (rex Francorum), przyjmując feudalną tytulaturę „króla Francji” (rex Franciae/roi de France), utwierdzając także ostatecznie zasadę nieprzerwanej sukcesji korony francuskiej według primogenitury męskiej w miejsce archaicznym rudymentów elekcyjności; tym samym również Królestwo Franków (Regnum Francorum) stało się Królestwem Francji (Royaume de France); jego panowanie było nie tylko jednym z najdłuższych w historii Francji, ale i najwybitniejszych: król powiększył różnymi sposobami czterokrotnie powierzchnię domeny królewskiej (czyli zwierzchnictwa bezpośredniego, a nie poprzez wasali), wypierając nieomal także z kontynentu swoich nominalnych wasali Plantagenetów (będących jednocześnie królami Anglii); stworzył zręby administracji ustanawiając urzędy bajlifów i prewotów; za jego czasów nastąpił także wielki rozwój demograficzny, gospodarczy, zarówno w rolnictwie (zwiększenie areału ziemi uprawnej, wprowadzenie trójpolówki, powstanie dużych wsi), jak w rzemiośle i handlu (miasta Flandrii), a także kulturalny (literatura rycerska, oficjalne założenie Sorbony w 1210); król przyczynił się szczególności do rozwoju Paryża, budując Luwr, Hale, liczne szpitale, otaczając miasto murami obronnymi i oraz wytyczając i brukując główne ulice; wraz z cesarzem Fryderykiem I Rudobrodym oraz królem Anglii Ryszardem Lwie Serce stanął na czele III wyprawy krzyżowej (1190-91) do Ziemi Świętej, biorąc udział w oblężeniu Akki (musiał jednak powrócić wskutek zapadnięcia na dyzenterię), zaś w 1209 wspierał (ogłoszoną przez papieża Innocentego III) krucjatę przeciwko albigensom (katarom) na południu Francji; uwieńczeniem jego triumfów było zwycięstwo nad cesarzem Ottonem IV Welfem oraz jego sojusznikami: królem Anglii Janem bez Ziemi i hrabią Flandrii – Ferdynandem Portugalskim, w bitwie pod Bouvines (27 VII 1214); stając się z tą chwilą najpotężniejszym władcą Europy, król Francji, w rycerskim geście kazał naprawić złamane skrzydło orła cesarskiego, odsyłając go Ottonowi; zmarł w 1223 roku.
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
