ERYK X
800 lat temu, 10 kwietnia 1216 roku zmarł w zamku na wyspie Visingsö (Szwecja), w wieku ok. 36 lat (ur. ok. 1180), ERYK X [Erik Knutsson, staronord. Eiríkr Knútsson], od 1208 roku król Szwecji z dynastii Erykidów; był jednym z młodszych synów Knuta Erikssona, panującego w latach 1167-96, oraz wnukiem Eryka IX Świętego, założyciela dynastii; za młodu, wraz ze swym rodzeństwem, przebywał na dworze Swerkera II Młodszego – reprezentanta konkurencyjnej (i legitymującej się starszym o jedno pokolenie zasiadaniem na tronie) dynastii Swerkerydów – który objął tron po śmierci Knuta; w 1203 wraz z braćmi udał się do Norwegii, aby szukać wsparcia dla własnych rewindykacji przeciwko Swerkerowi; dwa lata później Erykidzi wraz z norweskimi posiłkami wkroczyli do Szwecji, lecz w bitwie pod Älgaras ponieśli klęskę, a trzej bracia Eryka polegli; dopiero w 1208 Eryk pokonał Swerkera w bitwie pod Leną, zmuszając go do ucieczki do Danii; Swerker powrócił wprawdzie w 1210, lecz w bitwie pod Gestilren (17 VII 1210) poniósł ostateczną klęskę i zginął; wspierany przez możnowładczy ród Bjälbo, w listopadzie 1210 Eryk został ukoronowany w katedrze w Uppsali – była to pierwsza w dziejach Szwecji koronacja według rytu Kościoła katolickiego (wcześniej dokonywano jedynie intronizacji władcy podczas tingu na totemicznym kamieniu Mora); w kolejnych latach panowania monarcha skupił się na pogłębianiu chrystianizacji państwa, w szczególności na obszarze Finlandii, gdzie założył biskupstwo w Äbo.
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
