Cura Santa Cruz
23 maja 1842 roku urodził się w Elduayen (Guipúzcoa, Kraj Basków) Cura Santa Cruz [właśc. Manuel Ignacio Santa Cruz Loidi SJ], karlistowski ksiądz-wojownik (cura guerrillero); po rewolucji wrześniowej 1868 roku, która obaliła uzurpatorkę »Izabelę II«, zaangażował się w propagandę legitymistyczną; aresztowany w październiku 1870, zdołał uciec i schronić się we Francji; po wybuchu (kwiecień) III wojny karlistowskiej przedostał się przez granicę do Hiszpanii i stanął na czele niewielkiego oddziału powstańców; wzięty do niewoli w sierpniu, ponownie uciekł i zbiegł do Francji, a w grudniu znów powrócił, odnalazł swoich ludzi i wznowił walkę, operując w prowincji Guipúzcoa; wkrótce zyskał sobie sławę jednego z najdzielniejszych gerylasów karlistowskich, ale również okrutnie rozprawiającego się z liberałami; zagrożony przez dowódców karlistowskich postawieniem przed sądem wojennym, musiał w lipcu 1873 przerwać walkę i udać się do Francji; powrócił raz jeszcze w grudniu, lecz po klęsce powstania udał się przez Lille na wygnanie do Londynu; tam wstąpił do Towarzystwa Jezusowego i poświęcił się odtąd pracy misyjnej na Jamajce, a następnie w Kolumbii, gdzie zmarł w 1926 roku; jego barwna postać weszła do literatury dzięki opowiadaniom i powieści Burzliwy żywot Baska Zalacaína Pía Baroja – gdzie przedstawiony został jako krwiożerczy, lecz wierzący w swoją opatrznościową misję, morderca, oraz trylogii Wojna karlistowska Ramona del Valle-Inclána.
Prof. Jacek Bartyzel
Santa Cruz konno.
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
