Charles-François de Riffardeau, diuk de Rivière
17 grudnia 1765 roku urodził się w zamku La Ferte w Reuilly (Berry, Francja) Charles-François de Riffardeau, wicehr. (vicomte), następnie markiz (marquis) i wreszcie 1er diuk (duc) de Rivière, dowódca, dyplomata i polityk rojalistyczny; pochodził ze starej szlachty, osiadłej w Bourdonnais na początku XV wieku; zgodnie z tradycją rodzinną ukończył Szkołę Wojenną i służył w wojsku jako grenadier królewski w stopniu porucznika; po rewolucji, nie mogąc się pogodzić z anarchią i niezdyscyplinowaniem wystąpił z armii i udał się na emigrację, gdzie walczył z rewolucją w Armii Książąt; w 1792 został mianowany pułkownikiem przez hr. Prowansji (późniejszego Ludwika XVIII), lecz najbliżej współpracował z hr. Artois (późniejszym Karolem X), stając się odtąd jego najwierniejszym powiernikiem; odbywał też liczne misje dyplomatyczne do Rosji i Anglii, przedzierał się jako oficer łącznikowy do Wandei i Bretanii i przygotowywał (nieudaną) ekspedycję rojalistów z Anglii w Quiberon (VII 1795); w 1795 roku był w obozie F.-A. Charette’a w Belleville, organizując planowane lądowanie Monsieur (hr. Artois), odwołane jednak przez Księcia; aresztowany i przewieziony do twierdzy w Nantes, salwował się brawurową ucieczką; odtąd z Londynu organizował niestrudzenie kolejne próby rojalistycznych powstań w Bretanii i Normandii, we współpracy z ocalałymi Wandejczykami i bretońskimi szuanami; w styczniu 1803 roku (w porozumieniu z Georgesem Cadoudalem i gen. J.-Ch. Pichegru) wylądował wraz 32 innymi rojalistami w Normandii, z zamiarem obalenia Konsulatu i ustanowienia prowizorycznego rządu w imieniu Burbonów; w marcu 1804 wpadł jednak w ręce policji i 10 VI 1804 został skazany na karę śmierci wraz z ośmioma innymi osobami; życie uratował dzięki wstawiennictwu żony Bonapartego, Józefiny de Beauharnais: osadzony w forcie Joux w Franche-Comté, przebywał tam do 1810 roku; zwolniony, żył do upadku Napoleona pod nadzorem policji w departamencie Cher; z chwilą upadku reżimu imperialnego stawił się natychmiast do dyspozycji Burbonów; 28 II 1814 Monsieur mianował go swoim adiutantem i marszałkiem polnym (gen. brygady), a 11 września tegoż roku Ludwik XVIII kreował go komandorem Orderu Św. Ludwika oraz dowódcą 21 dywizji; w lutym 1815 został mianowany ambasadorem w Konstantynopolu, lecz rozpoczęcie jego misji odwlokła ucieczka Napoleona z Elby; pod komendą diuka d’Angoulême (późniejszego Ludwika XIX de iure), dowodzącego na Południu, walczył z oddziałami uzurpatora na czele 8 dywizji, już w stopniu generała porucznika; 17 VIII 1815 został parem Francji i w tym samym miesiącu, na czele 29 dywizji odbił z rąk Murata Korsykę; dopiero w 1816 mógł rozpocząć misję dyplomatyczną nad Bosforem, którą zakończył w 1821, wcześniej nabywając świeżo odkryty posąg Wenus z Milo, który sprezentował Ludwikowi XVIII; po powrocie był dowódcą gwardii Monsieur – od 1824 króla Karola X; w 1826 został mianowany wychowawcą diuka de Bordeaux (późniejszego Henryka V de iure), lecz obowiązków nie mógł już faktycznie podjąć z powodu zapadnięcia na zdrowiu; zmarł w 1828 roku.
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
