Caetano Beirão
21 stycznia 1968 roku zmarł w Lizbonie, w wieku 75 lat (ur. 5 XI 1892), Caetano Maria de Abreu Beirão, poeta, publicysta i historyk, monarchista i salazarysta; w 1915 ukończył prawo na uniwersytecie w Coimbrze oraz debiutował jako poeta i publicysta; należał do pierwszego pokolenia (Primeira Geração) integralistów, czyli założycieli (1914) metapolitycznego ruchu Integralizm Luzytański (Integralismo Lusitano), radykalnie opozycyjnego wobec Republiki Portugalskiej, kontrrewolucyjnego i monarchistycznego, opowiadającego się za monarchią „organiczną, tradycyjną, antyparlamentarną i koporacyjną”, po części wzorującego się na doktrynie „nacjonalizmu integralnego” Action Française, lecz również integralnie katolickiego; był liderem Młodzieży Monarchistycznej w Lizbonie (Juventude Monárquica de Lisboa) oraz współpracownikiem pism integralistycznych, jak A Nação, A Monarquia, A Nação Portuguesa i Integralismo Lusitano; początkowo entuzjastycznie przyjął dokonaną w 1920 roku fuzję integralizmu z miguelistyczną – tj. wierną potomkom Michała I (Dom Miguel) – Partią Legitymistyczną, pisząc: „Jesteśmy tradycją, która maszeruje, Legitymizmem, który zmartwychwstaje, Narodem, który reaguje i pragnie żyć”, lecz wkrótce zmienił zdanie i wraz z innym wybitnym integralistą – Alfredem Pimentą (1882-1950) założył w lipcu 1921 roku manuelistyczną, czyli popierającą obalonego w 1910 roku „króla konstytucyjnego” Emanuela II (Dom Manuel), Portugalską Akcję Tradycjonalistyczną (Acção Tradicionalista Portuguesa), która w grudniu 1923 zmieniła nazwę na Portugalska Akcja Rojalistyczna (Acção Realista Portuguesa), co pociągnęło za sobą wykluczenie obu działaczy z ruchu integralistycznego; był także redaktorem jego organu Acção Realista; paradoksem tej formacji było to, że głosiła ona program kontrrewolucyjny, więc także antyliberalny, ale wspierała kandydata do tronu, który był inkarnacją monarchii liberalnej; poparł przewrót wojskowy w maju 1926 roku, a później również zinstytucjonalizowaną dyktaturę („prezydencjalizm premiera”) Antónia de Oliveiry Salazara (1889-1970); w korporacyjnym Nowym Państwie (Estado Novo) był deputowanym do V i VI Legislatury (1949-1953, 1953-57), pracując w Komisji Edukacji Narodowej, Kultury Ludowej i Zainteresowań Duchowych; w 1934 roku otrzymał najbardziej prestiżową nagrodę historyczną im. Alexandre’a Herculano, przyznawaną przez Sekretariat Propagandy Narodowej, za książkę o królowej Marii I; działał w Stowarzyszeniu Prawników Lizbońskich oraz wygłaszał konferencje w lizbońskim Centrum Studentów Monarchistów; jego syn Caetano Maria de Mello Beirão (1923-1991) – profesor archeologii w Coimbrze – był również monarchistą, ale zradykalizowanym, bo próbującym syntezy doktryny kontrrewolucyjnej z faszyzmem (nacjonalizmem rewolucyjnym).
Prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
