Bartyzel: Javier Barraycoa, „Cataluña Hispana”
Javier Barraycoa Martínez (ur. 1963), historyk, socjolog i politolog, przez 18 lat był profesorem Uniwersytetu Barcelońskiego, a obecnie jest dyrektorem Studiów Nauk Politycznych na Uniwersytecie Abat Oliba CEU w Barcelonie. Katalonia hiszpańska jest drugą już – po wydanych w 2011 roku Historias ocultadas del nacionalismo catalán – książką, w której autor, rdzenny Katalończyk, rozprawia się z mitami separatystycznego etnonacjonalizmu.
W zwięzłym i wartkim, lecz zawierającym mnóstwo danych, wykładzie historii Katalonii, sloganowi separatystów: „Katalonia nie jest Hiszpanią” przeciwstawia liczne dowody hiszpańskości (españolidad) Katalonii. Oto niektóre z nich: pierwszą stolicą Hiszpanii wizygockiej była Barcelona; przez wiele stuleci najpopularniejszym świętem regionalnym Barcelony był dzień wspomnienia św. Izydora Oracza, patrona Madrytu; sanktuarium w Montserrat zostało założone przez mnichów kastylijskich i przez pierwszych sześć wieków swojego istnienia było zależne od wspólnoty benedyktyńskiej w Valladolid; kataloński samorząd (Generalitat) wcale nie został utworzony w 1359 roku, lecz 60 lat wcześniej, przez aragońskie Kortezy z Monzón w 1289 roku, i nie był czymś ekskluzywnie katalońskim, lecz analogiczne Generalitats otrzymały Aragonia właściwa oraz Królestwo Walencji; najdalej idące kompetencje tego prawie autonomicznego rządu regionalnego (od 1413 roku aż do początku XVIII wieku), nadał Księstwu Katalonii pierwszy król Aragonii z kastylijskiej dynastii Trastámara – Ferdynand I; w powstaniu Katalończyków (aż po obronę najdłużej opierającej się i oblężonej w 1714 roku Barcelony) przeciwko królowi Filipowi V z dynastii burbońskiej, a w obronie pretensji do tronu arcyks. Karola Habsburga, walczyli również żołnierze kastylijscy, z drugiej zaś strony tenże Filip V utworzył swoją osobistą gwardię z Katalończyków; podczas wojny o niepodległość z Francuzami katalońscy guerrilleros śpiewali: „Tutaj jest wolna Hiszpania!” (¡Aqui yace España libre!); w II wojnie karlistowskiej, toczącej się wyłącznie na obszarze Katalonii, Katalończycy śpiewali, że walczą, aby służyć królowi Hiszpanii (per servir el rei d’Espanya); XIX-wieczny „książę poetów katalońskich”, ks. Jacint Verdaguer, Katalończyków nazywał „Hiszpanami Gwiazdy Wschodu” (dels Espanyols Estrella de l’Orient), czyli Dziewicy z Montserrat; oficjalną wersję tekstu hymnu Hiszpanii (Marcha Real) napisał Katalończyk, poeta Eduardo Marquina. Katalonia ma swoją specyfikę, nie jest Kastylią, ale też Kastylia nie jest całą Hiszpanią; Katalonia jest jedną z wielu las Españas, tak samo jak Nawarra, Andaluzja czy Galicja.
Rzeczowa argumentacja prof. Barraycoa zasługuje na wysłuchanie, jako kontrapunkt dla hałaśliwej propagandy nacjonalistycznej, która bywa powielana bezkrytycznie również u nas i możemy przeczytać nawet takie głupstwa, jak twierdzenie, iż Katalonia była ongiś „państwem niepodległym i suwerennym”, a utraciła tę suwerenność w 1714 roku; w rzeczywistości utraciła ona wówczas swój samorząd, ale tak samo Kastylia utraciła go siedem lat wcześniej, a Nawarra i Kraj Basków sto lat później.
prof. Jacek Bartyzel
za: legitymizm.org
Javier Barraycoa, Cataluña Hispana. Historias sorprendentes de la españolidad de Cataluña y el fraude del nacionalismo, LibrosLibres, Madrid 2013, str. 300.
Nota recenzyjna ukazała się w piśmie „Studia Polityczne”, nr 4(36), Warszawa 2014, ss. 194-195.
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kultura, Publicystyka
