André Tardieu
70 lat temu, 15 września 1945 roku zmarł w Menton (Prowansja), w wieku 68 lat (ur. 22 IX 1876), André-Pierre-Gabriel-Amédée Tardieu, polityk, dyplomata i publicysta; absolwent elitarnego Liceum Condorceta i École normale supérieure; redaktor działu zagranicznego w dzienniku Le Temps i współzałożyciel (z Georgesem Mandelem) konserwatywnego L’Echo National; od 1914 do 1924 (ponownie 1926-36) deputowany z ramienia Sojuszu Demokratycznego (Alliance démocratique); jako polityk zdecydowanie antyniemiecki, współpracował zarówno z radykałem Georgesem Clemenceau, jak konserwatystą Raymondem Poincare (uważanym za jego następcę); trzykrotny (XI 1929 – II 1930, III-XII 1930, II-V 1932) premier Francji; do 1934 roku był typowym reprezentantem republikańskiej „centroprawicy”, lecz od krwawej rozprawy reżimu z manifestacją lig prawicowych na Concorde (6 II 1934) zwrócił się przeciwko establishmentowi: wzywał do zerwania z systemem parlamentarnym, jako zgubnym dla interesów narodu, oraz przyznania szefowi rządu prawa rozwiązania Izby Deputowanych; po dojściu do władzy Frontu Ludowego jeszcze bardziej zradykalizował się, nawołując do zerwania z dziedzictwem oświecenia i rewolucji oraz uwolnienia „uwięzionego suwerena”; nawiązał też współpracę z antysystemowym tygodnikiem prawicy narodowej Gringoire; od tego czasu wypadł poza burtę oficjalnego życia politycznego, jedynie Charles Maurras czynił sobie iluzje, że Tardieu okaże się wymarzonym przezeń „francuskim Monckiem”, który (jak ów cromwellowski generał) obali republikę i przywoła na tron króla; udar mózgu doznany w 1939 roku i w jego następstwie paraliż wyeliminował go zupełnie z życia publicznego.
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium, Uncategorized
