Adolf Nowaczyński
70 lat temu, 3 lipca 1944 roku zmarł w Warszawie, w wieku 68 lat, Adolf Nowaczyński, przydomek Neuwert, dramaturg, satyryk, poeta, krytyk, eseista, reportażysta i publicysta, mistrz pamfletu politycznego, zwany „polskim Daudetem”; w młodości anarchista, skandalista („gwiżdżę na waszą romantyczną trójcę”) i uczestnik młodopolskiej cyganerii artystycznej oraz współpracownik kabaretów „Zielony Balonik” i „Momus”; od 1907 roku zwrócił się ku pozytywizmowi oraz (zrazu na tle antyniemieckim) ku Narodowej Demokracji; w czasie I wojny światowej żołnierz 1 Pułku I Brygady Legionów (jako pierwszy użył „proroczo” określenia „Naczelnik” wobec J. Piłsudskiego, później systematycznie przezeń ośmieszanego jako „Komendiant” i „Bonaparstek”); w 1919 roku redaktor efemerycznego Liberum Veto, w którym podnoszono kwestię restauracji monarchii w Polsce; w okresie międzywojennym (radykalnie antyżydowski) stały felietonista Myśli Narodowej (rubryka Ofensywa) oraz publicysta katolickiej Tęczy; za antysanacyjne pamflety trzykrotnie pobity przez „nieznanych sprawców” (wskutek ostatniego pobicia stracił oko); w czasie okupacji niemieckiej działacz Rady Głównej Opiekuńczej i współorganizator (z F. Goetlem) Komitetu Pomocy dla głodujących pisarzy.
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Kalendarium
