Prof. Bartyzel: Elementarny katechizm polityczny
Co jest legalne?
Legalne jest to, co jest zgodne z prawem.
Co jest prawowite?
Prawowite (légitime) jest to, co jest zgodne z prawem sprawiedliwym (juste): ostatecznie zatem to jest prawowite, co jest zgodne z wolą Stwórcy, Autora praw natury. Stwórca zaś obwieszcza swoją wolę na dwa sposoby:
— poprzez naturę, której prawa są dostępne rozumowi;
— przez Objawienie.
Co to jest społeczeństwo tradycyjne?
Społeczeństwo tradycyjne (traditionnelle), które możemy określić również jako heteronomiczne, to społeczeństwo, które rozpoznaje, przynajmniej pośrednio, naturę ludzką i boskie pochodzenie praw odpowiadających tej naturze. Ogół tych praw, niezależnych od woli ludzkiej, stanowi to, co nazywamy prawem naturalnym. Wszyscy muszą je uznać i starać się mu podporządkować.
W każdym człowieku istnieje naturalna skłonność do postępowania zgodnego z rozumem, co jest w rzeczywistości działaniem podług cnoty — pisze św. Tomasz [z Akwinu]. Konfucjusz i Arystoteles dochodzą do takich samych wniosków w tym, co dotyczy wad i cnót.
Takie społeczeństwo tradycyjne, które nie jest koniecznie chrześcijańskie, posiada pewną prawowitość (une certaine légitimité) przez to, że stara się spełniać wolę boską, chociaż nie rozpoznaje jej doskonale.
Prawie wszystkie społeczeństwa sprzed 1789 roku mogą być uważane za tradycyjne, jak na przykład cesarstwo chińskie, japońskie czy ottomańskie…
Co to jest chrześcijańskie społeczeństwo tradycyjne?
Chrześcijańskie społeczeństwo tradycyjne jest takim społeczeństwem tradycyjnym, które dzięki Objawieniu poznało Boga w ściślejszy sposób i stara się w zupełności spełniać Jego wolę, zwłaszcza przez uznawanie Chrystusa Króla.
A przecież tenże sam Arystoteles, który zidentyfikował osiągalne dobro (szczęście dzięki cnotliwemu życiu), nie potrafił wyjaśnić tego, że człowiek próbuje prowadzić cnotliwe życie, będąc ku temu skłanianym jedynie przez swoją naturę.
Wiedza zdobyta przez sam rozum jest [bowiem] niekompletna i tylko Bóg może dostarczyć człowiekowi brakujących informacji.
Poprzez Objawienie Bóg poucza ludzi o:
— swoim życiu wewnętrznym: Słowo (Verbe) mówi ludziom, że jest Bogiem, czyli Ojcem, Synem i Duchem Świętym, oraz o Ich relacjach;
— ich prawdziwym celu: zwieńczeniem życia cnotliwego jest szczęście doskonałe (le bonheur parfait), nie na ziemi, ale urzeczywistniane z Bogiem w innym świecie;
— powodach ich trudności w uzgodnieniu się z moralnością naturalną, z cnotami, którymi ona jest, nie tylko z powodu zła przez nich rozpoznawanego, ale również zła trudnego do zidentyfikowania, bo przechodniego, czyli grzechu pierworodnego;
— środkach wzmacniających ich wolę i pozwalających osiągnąć ich prawdziwy cel, czyli o sakramentach.
W niczym nie przecząc ludzkiej naturze, Objawienie umożliwia człowiekowi, wraz z Łaską, lepiej spełnić swoją naturę: dlatego powiada się, że Łaska podnosi naturę, nie zastępując jej, ale ją dopełniając i doskonaląc.
Ponieważ chrześcijańskie społeczeństwo tradycyjne wypełnia najściślej wolę Stwórcy – lub przynajmniej próbuje to czynić – to jest ono najbardziej prawowite.
Co to jest społeczeństwo nowoczesne?
Społeczeństwo nowoczesne (moderne), które możemy określić również jako autonomiczne, jest społeczeństwem odrzucającym zarówno naturę ludzką, jak i boskość (divinité), a więc Objawienie.
Wszystkie społeczeństwa nowoczesne wywodzą się z Rewolucji 1789 roku.
W przeciwieństwie do społeczeństwa tradycyjnego, które co najmniej odnosi się do transcendencji, te społeczeństwa, w których człowiek zajmuje miejsce Boga w decydowaniu o tym, co dobre, a co złe, bez żadnego odwołania się do Niego, są nieprawowite (illégitimes).
spolszczył: professor Jacek Bartyzel
Za: Catéchisme politique élémentaire, „La Gazette Royale. Organe de l’Union des Cercles Légitimistes de France”, avril-mai-juin 2012, nº 131, p. 2.
Kategoria: Jacek Bartyzel, Myśl, Polityka, Publicystyka
