Mathieu wicehr. de Montmorency,
250 lat temu, 10 lipca 1766 roku urodził się w Paryżu marsz. polny Mathieu Jean-Felicité Bouchard wicehr. (vicomte) de Montmorency, diuk (duc) de Laval, polityk i żołnierz; potomek pierwszej po Kapetyngach rodziny Francji, odgrywającej wybitną rolę już w XI wieku i która wydała kilku konetablów oraz marszałków; karierę wojskową rozpoczął w Ameryce, podczas wojny kolonistów o niepodległość, służąc w pułku Owernii, dowodzonym przez jego ojca; w 1789 został wybrany do Stanów Generalnych (aż do wyboru Marion Maréchal Le Pen w 2012 był najmłodszym deputowanym w historii Francji); jako wychowanek o. E.-J. Sieyésa, „oślepiony mamidłami Umowy społecznej”, był wówczas przesiąknięty ideami rewolucyjnymi, co miało brzemienne skutki: jak piąty z delegatów szlachty złożył przysięgę (o samowolnym przekształceniu się Stanów Generalnych w Zgromadzenie Narodowe) w Sali do Gry w Piłkę (acz za ten czyn kilku szlachciców sprawiło mu na stronie lanie, przez co zyskał przydomek „dupek Mateusz” – fesse-Mathieu), głosował za wyprzedażą dóbr kościelnych, uznał za „godną podziwu” Deklarację Praw Człowieka i Obywatela, 4 VIII 1789 był wnioskodawcą zniesienia wszelkich praw feudalnych i immunitetów, a 19 VI 1790 – zniesienia nazwisk i tytułów feudalnych, w lipcu 1791 asystował przy złożeniu szczątków Woltera w Panteonie, a w sierpniu wsparł propozycję pochowania tam J.-J. Rousseau; otrzeźwiał dopiero pod wpływem Rivarola, który publicznie zawstydził go mówiąc, że jest pierwszym z Montmorencych, który złożył broń; w 1792 wyemigrował do Szwajcarii, gdzie został jednym z adoratorów Mme de Staël, lecz dopiero wiadomość o śmierci brata, opata Lavala, na szafocie sprawiła jego religijne i rojalistyczne nawrócenie („poznałem cnotę i prawdę dopiero owego dnia, gdy Bóg chrześcijan raczył mnie wezwać do Siebie wśród tylu nieszczęść, drogami tak cudownymi, że znać je może tylko moja wdzięczność”); za Dyrektoriatu powrócił (1795) do Francji, zajmując się odtąd działalnością dobroczynną, a jednocześnie angażując się – wraz ze swoim zięciem, Sosthène’m wicehr. de La Rochefoucauldem (1785-1864) – w konspirację katolicko-monarchistyczną „Rycerze Wiary” (Chevaliers de la Foi), działającą pod przykrywką Kongregacji Mariańskiej, założoną przez F.-L. Bertiera hr. de Sauvigny’ego (1782-1864); od początku Restauracji (1814) stał się jednym z najbliższych współpracowników Monsieur, czyli hr. d’Artois (późniejszego Karola X); jako marszałek polny (brygadier) walczył z uzurpatorem podczas Stu Dni; w 1818 wszedł do redakcji pierwszego w historii periodyku konserwatywnego i organu „ultrasów” – Le Conservateur F.-R. wicehr. de Chateaubrianda (1768-1848); 14 XII 1821 został ministrem spraw zagranicznych w pierwszym „ultrasowskim” gabinecie Josepha hr. de Villèle’a (1773-1854); wraz z Chateaubriandem (który zastąpił go na urzędzie 28 XII 1822) reprezentował Francję na kongresie Świętego Przymierza w Weronie, gdzie podjęto decyzję o powierzeniu Francji misji przywrócenia władzy Ferdynandowi VII w Hiszpanii; po odejściu z MSZ otrzymał tytuł diuka de Laval i związane z tym parostwo Francji; był też pierwszym guwernerem diuka de Bordeaux (późniejszego de iure Henryka V); współpraca z ultramontańskim dziennikiem Mémorial catholique stała się tytułem do przyznania mu (1825) miejsca w Akademii Francuskiej (fotel 37); kontynuował dzieło miłosierdzia, zwłaszcza w Kongregacji św. Wincentego à Paulo; zmarł w Wielki Piątek 1826 roku, zatopiony w modlitwie w swoim parafialnym kościele pw. św. Tomasza z Akwinu w Paryżu.
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
