Manuel Fal Conde
40 lat temu, 20 maja 1975 roku zmarł w Sewilli, w wieku 80 lat (ur. 10 VIII 1894), Manuel José Fal Conde, książę (duque) de Quintillo, Grand Hiszpanii, kawaler Orderu Wygnanej Prawowitości; prawnik, publicysta i polityk tradycjonalistyczny; żarliwy katolik, przystępujący codziennie do komunii św., w 1930 roku wstąpił do Partii Katolicko-Narodowej, zwanej też potocznie „integrystyczną”, skupiającej secesjonistów z partii karlistowskiej, którzy w 1888 roku odseparowali się od sprawy dynastycznej; rok później doprowadził do zakończenia trwającego od pół wieku rozłamu w obozie tradycjonalistycznym i powrotu „integrystów” do karlistowskiej Wspólnoty Tradycjonalistycznej (Comunión Tradicionalista); w krótkim czasie, region Andaluzji Zachodniej uczynił jednym z najsilniejszych bastionów karlizmu (dotychczas tu praktycznie nieobecnego); w sierpniu 1932 roku wziął udział w nieudanym puczu antyrepublikańskim gen. J. Sanjurjo, co zakończyło się jego trzymiesięcznym uwięzieniem (podczas pobytu w więzieniu „nawrócił” na karlizm płk. J.E. Varelę, późniejszego szefa requetés); w listopadzie 1933 został szefem Wspólnoty w całej Andaluzji, a w 1934 król de iure Alfons Karol I mianował go sekretarzem królewskim i sekretarzem generalnym Wspólnoty; w tym samym roku dokonał wielkiej demonstracji siły karlizmu andaluzyjskiego (tzw. Acto de Quintillo); w 1935 roku stanął na czele Wspólnoty jako szef-delegat króla (nominację tę potwierdził po śmierci Alfonsa Karola I w sierpniu 1936, Regent Don Javier de Borbón-Parma); zaocznie skazany na karę śmierci, był jednym z najbardziej energicznych organizatorów powstania przeciwko reżimowi Frontu Ludowego w 1936 roku (kierującym przygotowaniami z wygnania w Portugalii); po jego wybuchu przybył natychmiast do Nawarry, tworząc Królewską Akademię Wojskową w Pampelunie; po ultimatum gen. F. Franco – rozstrzelanie albo emigracja – musiał ponownie wyjechać do Portugalii; zdecydowanie przeciwstawił się też dekretowi o „zjednoczeniu” (unificación) wszystkich formacji powstańczych w monopartyjną Falangę Tradycjonalistyczną (odrzucając też oferowane mu miejsce w jej Radzie Narodowej), co oznaczało likwidację struktur Wspólnoty i krok w kierunku ustroju totalitarnego; napisał modlitewnik (Devocionario del Requeté) dla karlistów; w marcu 1939 roku otrzymał zezwolenie na powrót do kraju, co wykorzystał do wystosowania apelu do Franco o natychmiastowe przywrócenie monarchii tradycyjnej z księciem Ksawerym jako królem; w 1941 roku wydał karlistom zakaz wstępowania do Błękitnej Dywizji (jednocześnie przekazał poufnie W. Churchillowi odpowiedź wykluczającą kategorycznie ewentualność współpracy z partyzantką komunistyczną nawet w wypadku inwazji Niemiec na Hiszpanię i jej okupacji), w następstwie czego został zesłany na Minorkę (według świadectwa dowódcy konwoju planowano go pod drodze zabić w upozorowanym wypadku); uwolniony w 1945 roku, zaczął odbudowywać struktury Wspólnoty – nielegalne, lecz w zasadzie tolerowane, powołując też w 1947 jej Radę Narodową; wraz z innymi przywódcami karlizmu brał zorganizował akt proklamacji Don Javiera Ksawerym I w trakcie Międzynarodowego Kongresu Eucharystycznego w Barcelonie (30-31 V 1952); po 20 latach kierowania Wspólnotą, 11 VIII 1955 zrezygnował z kierownictwa, aby dać szansę zwolennikom política posibilista wobec frankizmu, wycofując się w ogóle z życia publicznego.
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
