Jan Długosz
600 lat temu, 1 grudnia 1415 roku urodził się w Brzeźnicy (Ziemia Sieradzka), w rodzinie szlacheckiej, ks. Jan Długosz [łac. Ioannes Dlugossius] h. Wieniawa, historyk, geograf, urzędnik królewski, dyplomata, „ojciec historiografii polskiej”; studiował (ale nie uzyskał żadnego tytułu naukowego) w Akademii Krakowskiej; następnie znalazł się na dworze bpa Zbigniewa Oleśnickiego, zostając kolejno (1433-55) jego notariuszem, sekretarzem i kanclerzem; w 1436 roku został kanonikiem krakowskim; od 1455 służył królowi Kazimierzowi IV Jagiellończykowi, który w 1467 powierzył mu wychowanie swoich sześciu synów (mimo iż nie był tajemnicą krytyczny stosunek wychowawcy do dynastii Jagiellonów), z których jeden (Kazimierz) został w przyszłości świętym, czterech (Władysław, Jan Olbracht, Aleksander, Zygmunt) królami Czech i Węgier lub Polski, jeden zaś (Fryderyk) prymasem Polski i kardynałem; był uczestnikiem wielu poselstw zagranicznych, zarówno Oleśnickiego, jak króla, a w 1471 poprowadził Władysława II Jagiellończyka na koronację do Pragi; był kandydatem króla na arcybiskupstwo lwowskie, ale nie dożył już nominacji papieskiej, umierając w 1480 roku; jego najważniejszym dziełem – nie mającym precedensu w ówczesnej Europie – były monumentalne (w 12 księgach) łacińskie Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego (przetłumaczone na polski dopiero w XIX wieku), poprzedzone równie rewelacyjną Chorographia Regni Poloniae, czyli dokładnym obrazem ziemi, a zwłaszcza hydrografii ziem polskich; kontrowersje budzi natomiast opis wierzeń naszych pogańskich przodków, acz w dzisiejszej historiografii ten krytycyzm znacznie się zmniejszył; w 1880 roku jego szczątki zostały złożone w Krypcie Zasłużonych w kościele oo. Paulinów na Skałce.
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
