Heinrich Pesch SJ
90 lat temu, 1 kwietnia 1926 roku zmarł w Valkenburg aan de Geul (Limburg, Holandia), w wieku 71 lat (ur. 17 IX 1854), Heinrich Pesch SJ, teolog, ekonomista i filozof społeczny, twórca koncepcji solidaryzmu społecznego; od 1872 roku studiował w Bonn teologię, filozofię i ekonomię; w 1876 wstąpił do zakonu jezuitów, który wysłał go na cztery lata do Anglii, aby dokończyć studia i poznać warunki społeczne rozwiniętego kapitalizmu; od 1892 do 1900 był kierownikiem duchowym w seminarium w Moguncji; następnie przez dwa lata uzupełniał studia ekonomiczne w Berlinie pod kierunkiem tzw. socjalistów z katedry (a zarazem politycznych konserwatystów): Adolpha Wagnera i Gustava von Schmollera; sam z kolei był nauczycielem jezuitów Oswalda von Nell-Breuninga i Gustava Gundlacha, uważanych za głównych autorów encykliki społecznej "Quadragesimo anno" papieża Piusa XI, stąd też podkreśla się wpływ jego poglądów, a zwłaszcza głównego (pięciotomowego) podręcznika ekonomii narodowej ("Lehrbuch der Nationalökonomie") na kształt tego podstawowego dokumentu nauki społecznej Kościoła; jego koncepcja solidaryzmu (nazywana też „chrześcijańskim porządkiem społecznym”) – przeciwstawiona obu kierunkom materialistycznym: indywidualistycznego liberalizmowi, jako ideologii kapitalizmu (krytykował też protestantyzm jako ich źródło), oraz antagonizującemu klasy społeczne socjalizmowi – opierała się na organicystycznej koncepcji społeczeństwa jako żywego organizmu i solidarnej wspólnoty, szanującej zarazem odrębność każdej osoby i rodziny, oraz zrzeszonej w korporacje, tworzące kościec ustroju stanowo-zawodowego; uznawał własność prywatną i wolną przedsiębiorczość, ale dowodził, że winna być ona podporządkowana dwóm zasadom nadrzędnym: sprawiedliwości społecznej i dobru wspólnemu; w Polsce nawiązywał do niego zwłaszcza prof. Leopold Caro (1864-1939); istniejące od 1855 roku stowarzyszenie UNITAS przyznaje nagrodę jego imienia za wkład w tworzenie i wdrażanie katolickiej nauki społecznej.
Prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium, Uncategorized
