FERDYNAND I WIELKI
950 lat temu, 27 grudnia 1065 roku zmarł w León (León), w wieku ok. 49 lat (ur. ok. 1016), FERDYNAND I WIELKI [Fernando el Magno vel el Grande] z pampeluńskiej dynastii Jimena, hr. Kastylii od 1029 i król Leonu od 1038 roku (tradycyjnie uchodzi także za pierwszego króla Kastylii, chociaż tytułu tego używał dopiero jego syn Alfons); drugi prawowity syn króla Nawarry – Sancza III Wielkiego i córki hr. Kastylii – Sancza I; zwierzchność nad Kastylią otrzymał jeszcze za życia ojca; po jego śmierci sprzymierzył się ze starszym bratem Garcíą III (który w spadku po ojcu otrzymał Nawarrę) przeciwko królowi Leonu (i swojemu szwagrowi) Bermudo III, a gdy ten poległ w bitwie pod Tamaron (4 III 1037) zajął opustoszały po nim tron; wzmocnienie jego pozycji zaniepokoiło króla Nawarry, co rozpoczęło ciąg bratobójczych walk, zakończonych śmiercią Garcíi III w bitwie pod Atapuerca (1054); stając się wówczas najpotężniejszym władcą iberyjskim Ferdynand zamierzał przyjąć tytuł cesarski, czemu jednak sprzeciwili się i papież, i cesarz rzymski; po uporządkowaniu spraw wewnętrznych rozpoczął kolejny etap rekonkwisty, odbijając z rąk Maurów Viseu, Lamego i Coimbrę (które dały początek hrabstwu Portugalii) oraz podporządkowując sobie pomniejsze królestwa (taifas) muzułmańskie (Saragossa, Toledo, Sewilla, Badajoz), powstałe po rozpadzie kalifatu kordobańskiego; jego zasługą było również przyjęcie reformy kluniackiej w klasztorach reguły św. Benedykta; został pochowany we wspaniałym, romańskim Panteonie Królów w Bazylice św. Izydora z Sewilli; zgodnie z zasadami feudalnymi jego imperium uległo po jego śmierci podziałowi na królestwa Kastylii, Leonu i Galicji, które otrzymali trzej kolejni synowie: Sanczo II Mocny, Alfons VI Dzielny i García.
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
