Edward Wyznawca
950 lat temu, 5 stycznia 1066 roku zmarł w Westminsterze, w wieku ok. 61-63 lat (ur. pomiędzy 1003 a 1005), Św. EDWARD WYZNAWCA [Edward the Confessor, staroang. Ēadweard Andeterre], od 1042 przedostatni anglosaski król Anglików (King of the English, Rex Anglorum) z dynastii Cedryka (z Wesseksu); syn króla Ethelreda II Bezradnego († 1016) i Emmy, córki księcia Normandii, Ryszarda I Nieustraszonego; w dzieciństwie musiał uciekać wraz z ojcem i młodszym bratem do Normandii przed armią króla duńskiego Swena Widłobrodego i spędził tam niemal 30 lat, dzieląc czas między polowania i modlitwę; w 1041 ostatni duński władca Anglii (a zarazem przyrodni brat Edwarda) wezwał go do kraju i – będąc bezdzietnym – ogłosił go swoim następcą; gdy rok później zmarł, Rada Królewska (Witengamot) wybrała go (6 VI 1042) władcą; jego koronacja odbyła się 3 IV 1043 w Opactwie Westminsterskim; jego panowanie było w zasadzie okresem pokoju wewnętrznego w królestwie, chociaż szlachtę anglosaską i duńską irytowało powierzanie głównych urzędów panom normandzkim, co wywołało przejściowy kryzys w latach 1051-52; bardzo pobożny władca zachowywał również wstrzemięźliwość płciową nawet po zawarciu małżeństwa, co wywołało kwestię sukcesyjną; do 1057 roku następcą tronu był bratanek Edwarda i ostatni żyjący potomek Alfreda Wielkiego – Edward Wygnaniec (1016-1057), a po jego śmierci – jego małoletni syn Edgar, lecz sympatią earlów cieszył się earl Wesseksu – Harold Godwisson, natomiast pretensje do tronu zgłosił także książę Normandii Wilhelm II, który w 1062 odwiedził Londyn i podobno otrzymał obietnicę sukcesji od króla; po śmierci Edwarda (w Pałacu Westminsterskim) i jego pochówku w tamtejszym opactwie (Westminster Abbey), którego był fundatorem, rywalizację między Godwissonem, wybranym na króla przez earlów pod imieniem Harolda II, a Normandczykiem rozstrzygnęła bitwa pod Hastings (14 X 1066), która przyniosła zwycięstwo Wilhelmowi zwanemu odtąd Zwycięzcą, położyła zaś kres ok. 500-letniej historii Anglii germańskich Sasów, rozpoczynając kilkusetletni okres feudalizmu oraz dominacji kultury i języka francuskiego; Edward został kanonizowany przez papieża Aleksandra III w 1161 roku, a od XIV wieku jest głównym patronem Anglii i jej królów.
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
