MARIA I POBOŻNA
200 lat temu, 20 marca 1816 roku zmarła w Rio de Janeiro, w wieku 81 lat (ur. 17 XII 1734), MARIA I POBOŻNA [Dona Maria I Francisca Isabel Josefa Antónia Gertrudes Rita Joana a Piadosa], pierwsza w historii panująca królowa Portugalii (od 1815 – Zjednoczonego Królestwa Portugalii, Brazylii i Algavre z dynastii Braganzów; najstarsza córka króla Józefa I Reformatora i Marianny Wiktorii Burbońskiej (córki króla Hiszpanii, Filipa V); w 1760 poślubiła swojego stryja Dom Pedro, z którym miała sześcioro dzieci, współpanującym z nią de iure uxoris do swojej śmierci (1786) jako Piotr III; panowanie objęła po śmierci swego ojca, 24 lutego 1777; jej pierwszą decyzją było odwołanie wszechwładnego dotąd pierwszego ministra, znienawidzonego zarówno przez lud, jak przez szlachtę, markiza de Pombal (Sebastião José de Carvalho e Melo, 1699-1782), wroga Kościoła (spowodował wypędzenie z kraju jezuitów), zaprowadzającego „oświecony despotyzm”; markiz otrzymał zakaz zbliżania się do dworu bliżej niż 20 mil, uwolnieni zostali także ci, których wtrącił do więzień; ufundowała Królewską Akademię Nauk (1779) i Bibliotekę Narodową (1796), wzniosła w centrum Lizbony monumentalną Bazylikę Gwiazdy (Estrela), będącą pierwszym w świecie kościołem poświęconym Najświętszemu Sercu Jezusa; z powodów zdrowotnych (cierpiała na melancholię) nie była w stanie sprawować faktycznej władzy już od 1799 roku, przekazując sprawy państwowe w ręce swojego syna Dom João (jej następcy jako Jana VI); wskutek inwazji napoleońskiej w 1807 roku i zajęcia kraju przez Francuzów, wraz z innymi członkami dynastii była zmuszona schronić się w Brazylii (podniesionej w 1815 do rangi królestwa), skąd już, mimo upadku Napoleona i wyzwolenia metropolii, nie powróciła.
Prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
