Manuel Larramendi SJ
325 lat temu, 25 grudnia 1690 roku urodził się w Andoain (Guipúzcoa, Kraj Basków) ks. Manuel Larramendi SJ [właśc. Aita Manuel de Garagorri Itaztxe], duchowny, apologeta, filolog i historyk, pierwszy folklorysta baskijski; ukończył kolegium jezuickie w Bilbao, a następnie sam wstąpił do Towarzystwa Jezusowego; studiował filozofię w Medina del Campo, a teologię w Salamance, gdzie w latach 1715-20 wykładał gramatykę, a od 1730 był maestro de alumnos; był spowiednikiem wdowy po Karolu II (Habsburgu) – Marii Anny Neuburskiej, a w 1724 wygłosił mowę na pogrzebie Ludwika I (Burbona); przyczynił się do restytuowania (1734) przez Filipa V Sanktuarium św. Ignacego Loyoli w Azpeitii; dziełem jego życia był opublikowany w 1745 pod auspicjami Akademii Królewskiej trójjęzyczny słownik kastylijsko-baskijsko-łaciński; pisał zarówno w kastylijskim, jak w euzkera, przyczyniając się ogromnie do przywrócenia literaturze tego języka (acz zarzuca mu się nadmierne tworzenie neologizmów); jako obrońca roli szlachty oraz baskijskich fueros przed centralistycznymi zakusami absolutyzmu (proponował utworzenie basko-nawaryjskich Zjednoczonych Prowincji Pirenejskich) jest jednym z pierwszych prekursorów tradycjonalizmu karlistowskiego, acz powołują się na niego także baskijscy nacjonaliści; zmarł w 1766 roku.
Prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
