gen. José Moscardó
60 lat temu, 12 kwietnia 1956 roku zmarł w Madrycie, w wieku 77 lat (ur. 26 X 1878), gen. José Moscardó Ituarte, I hr. (conde) de Alcázar de Toledo, Grand Hiszpanii, kapitan generalny (Capitán General) sił zbrojnych; po ukończeniu (1896) Akademii Piechoty w Toledo, walczył przeciwko agresji amerykańskiej na Kubie i Filipinach, a następnie w Maroku; w 1929 roku, już jako pułkownik, został dyrektorem Kolegium Sierot Piechoty w Toledo; od 1935 kierował także tamtejszą Szkołą Główną Wychowania Fizycznego; przyłączył się natychmiast do powstania narodowo-wojskowego (Alzamiento Nacional) przeciwko Frontowi Ludowemu i od 22 lipca 1936 kierował bohaterską obroną Alkazaru Toledańskiego przeciwko przeważającym siłom reżimowym, mając pod bronią zaledwie kilkuset kadetów i gwardzistów, a pod opieką – setki cywilów, którzy schronili się szukając ratunku przed bestialstwem rojos, odpierając wszystkie ataki, aż do nadejścia (28 września) odsieczy sił narodowych pod wodzą gen. J. E. Vareli, któremu złożył słynny meldunek: Mi general, sin novedad en el Alcázar; najbardziej osobiście dramatycznym momentem dla niego była rozmowa telefoniczna z ujętym przez wrogów jego synem Luisem, który przekazał mu wiadomość, że zostanie rozstrzelany, jeśli ojciec nie podda twierdzy, na co ten odpowiedział: „Synu, poleć Bogu duszę i bądź bohaterem, który umrze, aby Hiszpania mogła żyć” (Luis został faktycznie rozstrzelany, lecz miesiąc później, a na wojnie zginął także drugi syn pułkownika); otrzymał Krzyż z Wieńcem Św. Ferdynanda i został awansowany do stopnia gen. brygady; w marcu 1937 dowodził w bitwie pod Guadalajarą, a we wrześniu tegoż roku został dowódcą Korpusu Aragońskiego, który do grudnia 1938 wyparł siły Czerwonych z Katalonii aż do granicy francuskiej; w lutym 1939 awansował do stopnia gen. dywizji; po wojnie pełnił różne funkcje wojskowe i cywilne, a od 1948 był Krajowym Delegatem Sportu i prezesem Hiszpańskiego Komitetu Olimpijskiego; był również deputowanym (procurador) Kortezów od I do V Legislatury; po instauracji królestwa (1947) otrzymał od Szefa Państwa dziedziczny tytuł hr. Alkazaru Toledańskiego oraz godność granda; pośmiertnie został awansowany do najwyższego stopnia w armii hiszpańskiej, czyli kapitana generalnego sił zbrojnych.
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
