Stanisław Estreicher
28 grudnia 1939 roku zmarł w hitlerowskim obozie koncentracyjnym Sachsenhausen (Oranienburg k. Berlina), w wieku 70 lat, Stanisław Ambroży Estreicher, historyk prawa, bibliograf i publicysta; wnuk botanika Alojzego i syn „ojca bibliografii polskiej” Karola (starszego), ojciec historyka sztuki Karola (młodszego), zięć Ignacego Rosnera i teść Konstantego Grzybowskiego, przyjaciel S. Wyspiańskiego, L. Rydla, J. Mehoffera i innych twórców Młodej Polski; współzałożyciel (1896) Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa; od 1902 profesor nadzwyczajny i kierownik Katedry Prawa Niemieckiego na UJ, od 1906 – profesor zwyczajny; wielokrotny (1911/12, 1918/19, 1926/27) dziekan Wydziału Prawa, rektor (1919-21) i prorektor (1921/22) UJ; od 1914 członek-korespondent, a od 1930 członek czynny Akademii Umiejętności (później PAU); wieloletni działacz „stańczykowskiego” Stronnictwa Prawicy Narodowej oraz redaktor i autor (z reguły niepodpisanych) artykułów wstępnych w Czasie, teoretyk konserwatyzmu (o tendencji liberalizującej); postulował system prezydencki, na wzór amerykański; przeciwnik „sejmokracji”, ale również „rządzenia Polską batem”; w artykule Rokosz potępił przewrót majowy, a w 1930 „proces brzeski”; w 1933 zorganizował poufny komitet obrony autonomii UJ; będąc już od I wojny światowej sympatykiem gen. W. Sikorskiego, po 1937 roku zbliżył się do Frontu Morges; 6 listopada 1939 aresztowany podstępnie wraz ze 183 innymi wykładowcami UJ przez SS w ramach tzw. Sonderaktion Krakau; kawaler Krzyża Komandorskiego z Gwiazdą OOP.
prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
