Karol Stanisław Radziwiłł
21 listopada 1790 roku zmarł w Białej Podlaskiej, w wieku 56 lat (ur. 27 II 1734), Karol Stanisław Onufry Jan Nepomucen Radziwiłł h. Trąby, książę Świętego Cesarstwa, zw. „Panie Kochanku”, syn Michała Kazimierza (1702-1762), zw. „Rybeńko” i (poetki) Franciszki Urszuli z Wiśniowieckich (1705-1753), X ordynat nieświeski, VIII ordynat ołycki, VII pan na Birmach, najzamożniejszy magnat w Rzeczypospolitej i jeden z najbogatszych arystokratów w Europie (właściciel 16 miast, 863 wsi i 25 wójtostw); wielokrotny poseł na Sejm, od 1752 miecznik Wielkiego Księstwa Litewskiego i podczaszy litewski, od 1755 starosta lwowski, w 1759 mianowany generałem lejtnantem, od 1762 wojewoda wileński; jako przywódca (prowettyńskiego) obozu staroszlacheckiego i przeciwnik Familii Czartoryskich, zaprotestował w 1764 przeciwko odbywaniu sejmu konwokacyjnego pod bagnetami wojsk rosyjskich, lecz po doznaniu od nich klęski w bitwie pod Słonikiem, musiał wyemigrować i stracił urząd wojewody, a na jego dobra nałożono sekwestr; w 1767 powrócił i został marszałkiem generalnym konfederacji radomskiej; w 1768 wystąpił przeciwko traktatowi gwarancyjnemu, czyniącemu Rzeczpospolitą protektoratem rosyjskim i przyłączył się do konfederacji barskiej; za niezłożenie przysięgi Katarzynie II po I rozbiorze skonfiskowano mu dobra, które znalazły się pod zaborem rosyjskim; na Litwę powrócił w 1777 roku; w 1785 pojednał się z królem Stanisławem Augustem, gotując mu wspaniałe przyjęcie w Nieświeżu; był uczestnikiem konfederackiego Sejmu Czteroletniego; kawaler Orderu Orła Białego oraz rosyjskich orderów Św. Andrzeja Apostoła i Aleksandra Newskiego; bohater niezliczonych anegdot, personifikujący zarówno wady (hulaszczy tryb życia, opilstwo, popędliwość, dzikie wybryki), jak cnoty (patriotyzm, szczodrość, wielkoduszność) obyczajowości sarmackiej.
Prof. Jacek Bartyzel
Kategoria: Jacek Bartyzel, Kalendarium
